بررسی سایش سنگ بعنوان مبنایی جهت طبقه بندی سنگهای ایران

سایش سنگ می تواند با خوردگی ذرات سطح وسایل و ابزارهای حفاری در اثر تماس و اصطکاک با آن تعریف شود. از طرفی، قابلیت سایندگی هر سنگ، به دلیل توانایی آن در فرسایش تجهیزات معدنی و سرمته های چالزنی و تونلسازی، نقش مهمی در برآورد هزینه های مربوطه دارد. تا این تاریخ روشهای متنوعی برای برآورد قابلیت سایندگی سنگها پیشنهاد شده که هیچکدام مقبولیت جهانی نیافته اند. در ایران، نیز سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، میزان کوارتز سنگ را به عنوان معیاری جهت تخمین سایندگی سنگ، در فهرست بهای خدمات ژئوتکنیکی، منظور نموده است. نظر به کاستیهایی که این روش در عمل داشته است، بازنگری آن توسط کمیته هادی ژئوتکنیک این سازمان، تجویز شد. تحقیق حاضر بر آن بوده است که با بررسی روشهای پیشنهاد شده در سطح جهانی، جایگزینی مناسب برای روش رایج در کشور، پیشنهاد نماید. بررسی حاضر نشان داد که آزمایش شاخص سایش سورشار، می تواند جایگزین مناسبی در این زمینه باشد. برای تایید این مسئله دستگاه آزمایش سورشار در گروه مهندسی معدن دانشکده فنی دانشگاه تهران ساخته شد و فولادهای مورد نیاز برای انجام آزمایش، با اعمال تیمارهای حرارتی مناسب، به استانداردهای تجویز شده رسانده شد. در همین رابطه، آزمایش سورشار به روی نمونه هایی از سنگهای عمدتا آهکی سدهای کارون 4 و سیمره صورت گرفت و نتایج با مجموعه اطلاعاتی که در این زمینه از مدرسه معدن کلورادو آمریکا اخذ گردید، مقایسه شد.با مقایسه شاخص سورشار با پارامترهای فیزیکی سنگ، همچون سختی در مقیاس موس، مقدار کوارتز و دیگر کانیهای سخت سنگ و بالاخره شاخص سایش دیگری به نام شیمازک، طبقه بندی مقدماتی سایشی جدید پیشنهاد شد که می تواند پس از تکمیل جایگزین مناسبی برای توصیفهای عمدتا کیفی ارایه شده در بندهای 1091، 1092 و 1093 فهرست بهای خدمات ژئوتکنیک سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور باشد. در این بررسی هم چنین ارتباط شاخص سورشار با پارامترهای دیگر سنگ، از جمله ارتباط بین این شاخص با مقاومت کششی و فشاری تک محوری سنگها نیز بررسی گردید و ملاحظه شد که به طور کلی، با افزایش مقاومت سنگ، شاخص سایش سورشار نیز افزایش می یابد و در نتیجه استنباط می شود که از آن علاوه بر تخمین میزان مصرف سرمته های چالزنی، در پیش بینی سرعت حفاری در سنگ نیز بتوان استفاده نمود.