بررسی ساختار دیوان عدالت اداری و کیفیت رسیدگی در آن

فلسفه تاسیس دیوان عدالت اداری که از شورای دولتی فرانسه الگوبرداری شده، نظارت قضایی بر عملکرد دولت و جلوگیری از تجاوز ماموران و مجریان دولتی از قوانین و عدم رعایت آنهاست. ارکان دیوان را شعب بدوی و تجدید نظر و هیات عمومی دیوان و ریاست دیوان تشکیل می دهند . در دیوان عدالت اداری شاکی باید شخص حقیقی یا حقوقی حقوق خصوصی مشتکی عنه واحد دولتی یا موسسات وابسته به آنها و نهادهای انقلابی و عمومی احصا شده در قانون فهرست نهادها و موسسات عمومی و غیردولتی و مامورین آنها می باشد، صلاحیت دیوان نسبت به محاکم دادگستری ، ذاتی و خاص و نسبت به مراجع اداری ذاتی و عام است. رسیدگی در دیوان منوط به تقدیم دادخواست می باشد مگر در مورد شکایت از تصویب نامه ها و سایر مصوبات دولتی که در این خصوص رعایت قواعد شکلی دادخواست ضروری نمی باشد و شکایت روی کاغذهای معمولی پذیرفته می شود. رسیدگی نسبت به اعمال و تصمیمات اداری شکلی است و افراد می توانند از وکیل دادگستری و اشخاص عادی ضمن تنظیم وکالتنامه رسمی و محضری جهت طرح و دفاع از دعوی خود در دیوان استفاده کنند. کلیه آرا صادره از دیوان قابل تجدید نظر می باشد. از جمله ایرادات وارده بر قانون و آئین دادرسی دیوان عدالت اداری ، محدودیت زمانی خدمت قضات ، عدم شمول موارد صدور دستور موقت در خصوص موضوعاتی که عملیات آنها خاتمه یافته است، فقدان پیش بینی اعاده دادرسی و کمبود کادر قضایی متخصص و مجرب می باشد و این دیوان از جایگاه واقعی خود و مورد نظر قانون اساسی فعلا تا حدودی فاصله داشته و همواره با مشکل اجرای آرا و مقاومت مقامات در برابر اجرای آرا صادره روبرو بوده است و لازم است نسبت به رفع مشکلات مربوط و نواقص قانونی اقدام تا دیوان بتواند هر چه بهتر و بیشتر رسالت عظیم خویش را آنگونه که در قانون اساسی مقرر گردیده و خواست عمومی است ، انجام دهد.