بررسی ویژگیها و مطالعه تطبیقی نگاره های ایرانی در دوران تیموری و صفوی(در شاهنامه بایسنقری-شاه طهماسبی)
پایان نامه
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر
- نویسنده نارملا لطیفیان
- استاد راهنما مهناز شایسته فر
- تعداد صفحات: ۱۵ صفحه ی اول
- سال انتشار 1381
چکیده
پیشرفت سریع و تحول نوین نگارگری ایران که منجر به شکوفایی آن در سده نهم و دهم ه.ق گردید سبب شد که مقارن با دوران حکومت تیموریان و سالهای اوج اقتدار صفویان در ایران برترین نسخ خطی شعر فارسی در کارگاههای سلطنتی و به همت و یاری برجسته ترین هنرمندان سراسر کشور آفریده شوند. نفوذ عناصر نقاشی چینی به هنر نگارگری ایران در آغاز این دوره، نگرشی شاعرانه از طبیعت ، درکی تازه از مفهوم فضای معنوی و بلندپروازیهایی در خط و ترکیب بندی را برای هنرمندان نگارگر به ارمغان آورد. با روند پالایش عناصر بیگانه و ظهور مکتبهایی اصیل در نگارگری ایران چون مکتب شیراز و هرات(در دوره تیموریان) و مکتب تبریز(در اوایل دوره صفویان) و به سبب گرایش به واقع گرایی و بازنمایی واقعیات این جهانی بدور از طبیعت گرایی در میان هنرمندان ایرانی سده نهم ه. ق نظام زیبایی شناسی خاص و متکاملی در نگارگری بوجود آمد. این نظام زیبایی شناسی خاص و تکامل یافته که بر پایه سنتهای تصویری باستانی ایران چون فضاسازی دوبعدی ، بازنمایی و خلق پیکره ها با خطوط شکلساز قوی، سطحهای رنگی تخت و آرایه های گیاهی و هندسی شکل یافته بود در نگاره های دو نمونه از برترین نسخ خطی تاریخ نگارگری ایران یعنی دو شاهنامه بایسنقری و شاه طهماسبی در زمان تیموریان و صفویان تجلی می یابد. نگاره های این دو نسخه خطی که همگی داستانهای حماسی از غرور و افتخار ملی ایرانیان در شاهنامه فردوسی را به تصویر کشیده اند علیرغم همه تفاوتهایی که از لحاظ سبک و شیوه و شاید اندازه با یکدیگر دارند هم به لحاظ ارتباط تنگاتنگ با شعر و ادب پارسی ، حکمت کهن ایران و عرفان اسلامی و هم به سبب دارابودن ویژگیهای زیبایی شناسی مشترکی چون عدم رغبت هنرمندان ایرانی به تقلید از طبیعت ، تاکید بر مفاهیم ذهنی و نمادین ، چکیده نگاری ، نقشمایه های تزئینی ، تعریف جهان واقعی با نشانه های انتزاعی ، سنت فضاسازی مفهومی ، رویکرد واقعگرایانه نگارگرانشان و مشابهت در مضمون و محتوا و ساختار و ترکیب بندی از ویژگیهای تصویری مشابه و همانندی برخوردارند. پس از دوران هنرپروری شاه طهماسب صفوی و به هنگام شکل گیری مکتب اصفهان با کاهش اهمیت مصورسازی نسخ خطی و پیدایش تک نگاره ها و طراحی های مستقل و مجزا ، شیوه مصورسازی مبتنی بر فضاسازی تمثیلی و مفهومی و خط و رنگ ناب نسخ خطی برتر ایرانی، دچار نقصان شد و سرانجام به نوعی طراحی خطی تغییر یافت.
منابع مشابه
بررسی تطبیقی تذهیب آثار ادبی دوره تیموری و صفوی (شاهنامه بایسنقری و شاهنامه شاه تهماسبی)
نقوش تزیینی از اواخر قرن هفتم ه.ق. توسط نگارگران ایرانی به شکل متفاوتی در کتب ادبی مصور به کار رفت. این شیوه جدید تذهیب طی قرن نهم ه.ق. تحت تأثیر تیموریان به تدریج فراگیر شد. تذهیب به کار رفته در مهمترین نسخ ادبی قرن نهم و دهم شاهنامه بایسنقری و شاه‌تهماسب نیز نشانگر پیوندهای هنر کتاب‌آرایی میان دو دوره است و وجوه ممیزه آنها زمینه خوبی برای مطالعه ایجاد می‌کند. در این پژوهش با استفاده از مناب...
متن کاملبررسی تطبیقی نگاره های داستان سیاوش در شاهنامه ها ی بایسنقری، طهماسبی و شاه اسماعیل دوم
چکیده شاهنامه ی حکیم ابوالقاسم فردوسی، از مشهورترین میراث گران بهای ادب فارسی است. این اثر ارزشمند که روح جوان مردی و غیرت ملّی و دینی ایرانیان را مورد ستایش قرار می دهد، همواره مورد توجّه حکام ایرانی و بالتبع هنرمندان نگارگر درباری بوده است و داستان های آن، بیش از هر اثر ادبی دیگر در ایران به تصویر درآمده است. در میان داستان ها و روایات بسیارِ شاهنامه، داستان سیاوش، به دلیل دارا بودن ارزش های ...
مطالعه تطبیقی نگارگری ایرانی و نظریه شمایل‌شناسی آروین پانوفسکی؛ بررسی موردی نگاره پادشاهی جمشید از شاهنامه بایسنقری
قرن بیستم، شاهد ظهور متراکم شیوه‌های مختلف در تحلیل و نقد آثار هنری بود. آروین پانوفسکی نظریه‌پرداز هنر در حوزه تصویر، گستره وسیعی از نقاشی تا سینما و پویانمایی را موردبررسی قرار داده است. او واژه کهن شمایل را برگزید و آن را از جایگاه سنتی و متعارف خود فراتر برد. اهمیت پانوفسکی در اندیشه معاصر، تدقیق دو روش شمایل‌نگاری و شمایل‌شناسی است. در این روش تحلیل، برای رسیدن به معنای چندگانه اثر هنری ب...
متن کاملبررسی تطبیقی پوشش زنان تصویر شده در شاهنامۀ بایسنقری و شاه طهماسبی
الگوی تصویر‌شدة پوشش زنان در دورة تیموری و صفوی از دیدگاه هنرمند آن زمان در تصاویر برجای‌مانده از شاهنامة بایسنقری و شاه‌طهماسبی انعکاس یافته است. مطالعة منابع مکتوب تاریخی و مقایسة تطبیقی نگارههای دو شاهنامة یاد‌شده، نوشتاری به شیوة تحلیلی‌ـ تطبیقی را ارائه میدهد که در مسیر خویش به ابهامات زیر پاسخ میگوید؛ پوشش زنان تصویر‌شده در دو شاهنامة یاد‌شده از چه وجوهی قابلیت انطباق دارند؟ تزیین در پ...
متن کاملنگاره های شاهنامه طهماسبی
گرچه نسخه برگردان کردن بخش های هنری یک نسخه خطی، سال هاست در خارج از ایران رواج دارد، در سال های اخیر شاهد طبع این گونه آثار در ایران هستیم. از نمونه خارجی این گونه کتاب ها می توان به نسخه برگردان نگاره های شاهنامه لنینگراد (1985م.) و نمونه های داخلی می توان به نسخه برگردان نگاره های خاوران نامه (1383ش.) اشاره کرد. نگاره های نسخه خطی شاهنامه طهماسبی، قبلاً معروف به شاهنامه هوتون، از خوش اقبال تر...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
نوع سند: پایان نامه
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023