بررسی امکان پرورش زنبور پارازیتوئید تخم platytelenomus hylas nixon (hym: seclionidae) در شرایط آزمایشگاهی جهت کنترل بیولوژیک ساقه خواران sesamia spp.

کشت ذرت ، نیشکر و سایر گیاهان میزبان ساقه خواران جنس sesamia در اغلب استانهای ایران رواج دارد. در این مناطق ساقه خواران سزامیا در کاهش محصول نقش عمده ای دارند. طبق مشاهدات اولیه در مزارع ذرت و نیشکر استان خوزستان، فعالیت مطلوبی از زنبور پارازیتوئید تخم این ساقه خواران platytelenomus hylas nixon ملاحظه گردیده است . ولی در اوایل فصل این زنبور روی نسل های اولیه ساقه خواران مذکور اثر کنترل کنندگی کافی ندارد. همچنین در برخی از مناطق زیر کشت گیاهان مزبور فعالیتی از این زنبور دیده نشده است . در تحقیق حاضر امکان پرورش زنبور پارازیتوئید تخم ساقه خواران سزامیا مورد بررسی قرار گرفت . طبق بررسی های انجام یافته بدلیل تخصص بالای میزبانی این زنبور لازم بود که از میزبانهای طبیعی آن برای پرورش آزمایشگاهی و رهاسازی جهت اعمال کنترل بیولژیک استفاده شود. برای پرورش ساقه خواران سزامیا ابتدا گونه های این آفات در استان خوزستان مورد مطالعه قرار گرفت . این ساقه خواران متعلق به دو گونه s.nonagrioides botanephaga, s.cretica می باشند. در مناطق زیر کشت ذرت و نیشکر شمال اهواز گونه غالب s.nongrioides botanphaga و در جنوب اهواز (کشت و صنعت امیرکبیر) s.cretica بود. جهت پرورش این ساقه خواران در آزمایشگاه از غذاهای مصنوعی و طبیعی استفاده شد. که پرورش آنها روی میزبانهای طبیعی (ذرت ، نیشکر و سورگوم) با موفقیت همراه بود. نتایج حاصل از پرورش گونه s.cretica روی سورگوم و گونه s.nonagrioides botanephaga روی ذرت نسبت به سایر میزبانها از لحاظ کیفیت و کمیت در وضع مطلوبتری بودند. طول دوره زیستی مراحل نابالغ زنبور p.hylas در داخل تخم های میزبان در شرایط آزمایشگاهی با رطوبت نسبی 65+-10 درصد، دوره نوری 8:16 (ld) در دو دمای 26+-1 و 29+-1 درجه سانتی گراد به ترتیب 10/5-10 و 9/5-13 روز بود. هر زنبور ماده توانست بطور متوسط 686+-(se4/39) عدد تخم میزبان را پارازیته نماید. در آزمایش ترجیح میزبانی زنبور پلاتی تلنموس نسبت به دو گونه سزامیا مشخص گردید که این زنبور تخم های s.cretica را نسبت به دیگری ترجیح می دهد. همچنین این زنبورها تخم هایی را که در دمای 25+-1 دجه سانتگراد 1-3 روز از عمر آنها گذشته بود نسبت به سایر تخم ها ترجیح داد. در بررسی کیفیت نتایج آزمایشگاهی زنبور مشخص گردید که زنبوران پرورشی در شرایط صحرایی پس از رهاسازی توانستند تا شعاع 7 متری از نقطه رهاسازی 93/04 درصد تخم های میزبان خود را پارازیته نمایند.