اهم اندیشه های کلامی ملافتح الله کاشانی در تفسیر منهج الصادقین

اجتماعات انسانی همیشه بر اثر عوامل مختلف دچار تحولات و تغییرات گوناگونی در عرصه های مختلف زندگی می باشند. این عوامل که سبب تغییر می شوند یا از ناحیه خود انسانها می باشد مانند جنگ ، نابودی منابع ... و یا عواملی طبیعی هستند که در بیشتر موارد خارج از حیطه قدرت آنها است چنانچه یک سیل یا زلزله یا آتشفشان سبب تجمع یا تفریق جمعیت نواحی مختلف می شود. اما انسان با تکیه بر تجارب و علومی که در طی زمان کسب کرده درصدد جلوگیری از عوامل مذکور برآمده و البته این عوامل هم سبب ایجاد تغییر در دانش بشری می شوند چنانچه در هر عصری بنا به شرایط حاکم، توجه به بخی دانشها بیشتر یا کمتر می گردد. لذا هر علمی در برخی از دوره ها به اوج می رسد یا در برخی زمانها از شکوفایی و رشد برخوردار نیست و چه بسا راه انحطاط پیش می گیرد. بهمین دلیل آگاهی از تاریخ هر علمی در درک بهتر و بیشتر آن علم در عصر حاضر به ما یاری می رساند. علم کلام نیز از این قاعده مستثنی نیست و گاهی رو به تکامل و پیشرفت بوده و زمانی ساکن نموده یا دچار مشکلات و مسایلی گردیده که سبب می شد تا برای حفظ و بقای آن اقدامات موثری توسط متکلمین انجام گردد. ما نیز برای دسته بندی گوشه ای از تاریخ این علم قصد کردیم تا آنچه توسط ملافتح الله کاشانی در تفسیر منهج الصادقین از مباحث کلامی آمده که البته بیانگر کیفیت این علم در آن عصر نیز بوده است را دسته بندی کنیم تا برای طالبان این علم بطور منظم و مرتب آماده گردد و ایشان از مراجعه به کل مجلدات دهگانه این تفسیر برای آگاهی از اهم اندیشه های کلامی ملافتح الله کاشانی بی نیاز گردند و بتوانند در کوتاهترین زمان همان نتیجه را با مطالعه این تحقیق بدست آورند. در این نوشتار سعی شده تا نظرات کلامی ایشان با استناد به گفته هایشان در تفسیر بیان گردد. سپس با بیان نظر مشهور شیعه در همان مورد، در عین حال که نظر دو طرف معین می شود مقایسه ای نیز بین آنها بعمل می آید و با اطلاع از نظر و رای دو طرف ، وضعیت نگرش کلامی در هر مورد خاص در زمان نگارش این تفسیر معین می گردد. نکته آخری که بیان آن بنظر لازم می آید آن است که اهم اندیشه های کلامی در این تفسیر و نیز آراء مشهور شیعه در آن موارد جمع آوری و مورد بررسی قرار می گیرند و از مطالب جزیی پرهیز شده است . امیدواریم که ادامه تحقیق و پژوهش توسط دیگر علاقمندان و دانش پژوهان به مرحله تکمیل برسد و تمام آراء کلامی ملافتح الله کاشانی گردآوری و دسته بندی گردد.