موعظه و حکمت در شاهنامه فردوسی

شاهنامه در بردارنده اساطیر کهن ایرانی است . داستان پیروزیها و شکستها، شکوه و قدرتها و زوال آنان است . داستان نبرد دائمی نیروهای اهریمنی و اهورایی برای حق و حقیقت است . در برگ برگ آن چکاچک شمشیر و زوزه نتیر و کمان را می توان شنید و میدانهای خونین جنگ را دید. اما نباید تصور شود که این اثر صرفا حماسی است و چز نبرد و خون چیز دیگری در آن وجود ندارد. حکیم چیره دست و توانا با بینش و اندیشه ای ژرف زندگی راستین را در صحنه های رزم جستجو می کند. و با بیانی رسا خوانندگان اثر خود در تمام زمانها را به زندگی سزاوار و شایسته انسان فرا می خواند از این منظر شاهنامه کتاب زندگی است . فردوسی در آغاز، پایان و میان داستانها با زبان خود یا قهرمانان، اصول زندگی را به صورت پند و اندرز بیان می کند. از یک سوء راه رسیدن به منش انسانی را با معرفی و نشان دادن محاسن اخلاقی چون خردمندی، راستی، درست کرداری، نیک نامی و ... می نماید و از سوی دیگر با بر حذر داشتن انسانها از رذایل اخلاقی چون دروغ، آز، ستمگری، خشم و ... آن هدف والا را جستجو می کند. اندیشه شاعر محدود به پند و اندرز نیست . بلکه به ژرفی درباره آفریننده هستی، مرگ ، دنیا و روزگار و انسان می اندیشد و ثمره این ژرف اندیشها حکمت خاص شاعر، درباره موضوعات مذکور است .