هماهنگی "صورت و معنی" در اشعار سیاسی اجتماعی ملک الشعراء بهار

این تحقیق دارای سه فصل است : فصل اول، به نشان دادن مضامین و معانی در اشعار سیاسی اجتماعی شاعر می پردازد. در اینجا بیشتر اشعاری منظور است که به نحوی به مسائل سیاسی و یا اشخاص و سیاستمداران اشاره میکند و از مسائل اجتماعی که در راستای سیاست واقع شده، در این فصل سخن می رود. در اینجا نزدیک به سی مضمون طبقه بندی شده است و تنوع مضامین نشان داده می شود. در فصل دوم که به صورت و قالب و زبان ادبی شاعر در این اشعار می پردازد، یا تقسیم صورت به دو بخش مربوط به زبان و ادب ، با زیر ساخت سخن شاعر آشنا می شویم. در بخش صورت ادبی هر مضمون جداگانه از قالبها و موسیقی و صور خیالی که شاعر بکار برده سخن می رود و در بخش صورت زبانی از واژگان ساختار نحوی و مختصات سبک کهن که در شعر راه یافته آگاه می شویم. در اینجا دیده می شود که زبان شاعر در هر مضمون شکل خاص خود را می یابد و با زبان در مضمون دیگر متفاوت است . و بسامد بکار گرفتن صورتی خاص در هر مضمون خبر از سبک شاعر در بیان مضمونی دارد و گاه استفاده از ویژگیهای زبانی و ادبی، مضمون را کمرنگتر جلوه می دهد. در فصل سوم، به هماهنگی بین صورت و معنی می پردازیم. به این صورت که تجلی مضمون و عاطفه را در صورت و زبانی که شاعر بکار می گیرد نشان می دهیم و اینکه آیا شاعر توانسته مضمون و معنی را با زبان هماهنگ کند و اگر توانسته، چگونگی آن را بیان می کنیم. در اینجاست که میتوان به سبک شخصی شاعر در این اشعار دست یافت . در اینجا یادآوری این نکته را لازم می دانم که در فصل معنی، ذیل هر بیت مطلع شماره ای ثبت کرده ایم و آن به ترتیب بیانگر: جلد، صفحه و سال سرودن شعر است و سال سرودن اشعار را با استفاده از اشاره استاد مهرداد بهار در بالای هر شعر، ثبت کرده ایم. این پژوهش که در خدمت علم سبک شناسی و نقد ادبی قرار دارد به ما کمک می کند تا به شناخت بهتر و کشف لایه های نهانی شعر دست یابیم و سبک شخصی شاعر را در اشعار سیاسی اجتماعی نشان دهیم.