ژئوشیمی و محیط رسوبی نهشته های ژوراسیک میانی و فوقانی (سازندهای دلیچای و لار) شمال غرب مراغه

نهشته های رسوبی ژوراسیک میانی و فوقانی در شمال باختری مراغه با ضخامت 483 متر از مجموعه ای از سنگ آهک فسیل دار تیره رنگ (سازند دلیچای) و سنگ آهکهای روشن رنگ و دولومیت (سازند لار) تشکیل شده است . فصل مشترک زیرین این نهشته ها با ماسه سنگها و شیل های سازند شمشک (ژوراسیک زیرین) به صورت عادی بوده و فصل مشترک فوقانی این نهشته ها با نهشته های کرتاسه زیرین به صورت ناهمسازی فرسایشی ˆ کارستی است که با کنگلومرای قاعده کرتاسه زیرین مشخص می شود. با توجه به انواع آمونیت های موجود در این نهشته ها سید امامی (1354) سن باژورسین، باتونین را برای تشکیلات دلیچای و سن آکسفوردین - کیمرجین را برای تشکیلات لار تعیین کرده است . با مطالعه مقاطع نازک و تعیین میکروفاسیس های رسوبی به طور کلی سه نوع محیط رسوبی شامل دریای باز (open marine)، سد یا بار (bar) و لاگون تا پهنه کشندی (tidal flat) تعیین شده است . در این ناحیه وجود خود ریف به دلیل دولومیتی شدن کامل آن قابل تشخیص نبوده و تنها علائم و قطعاتی از آن در رخساره پشت ریفی مشاهده شده و بازسازی محیط ریفی براساس اطلاعات ژئوشیمیایی صورت گرفته است . مطالعات عناصر فرعی و ایزوتوپهای پایدار اکسیژن 18 و کربن 13 نشاندهنده وجود مینرلوژی اولیه آرگونیتی برای تشکیلات لار و مینرلوژی مخلوط (کلسیت + آراگونیت ) برای تشکیلات دلیچای است ، که این نشاندهنده این موضوع است که تشکیلات لار در درجه حرارتهای نسبتا بالاتری نسبت به تشکیلات دلیچای تشکیل شده است که این مطلب توسط نتایج حاصل از پالئوترمومتری ایزوتوپ اکسیژن نیز تایید شده است . فرایندهای دیاژنتیکی به صورتهای مختلفی در دو سازند لار و دلیچای عمل کرده اند. دیاژنز تدفینی فرایند غالب در تشکیلات دلیچای و دیاژنز متئوریک فرایند غالب در تشکیلات لار است که آثار فرایندهای دیاژنتیکی بوضوح توسط شواهد پتروگرافیکی و ژئوشیمیایی قابل تشخیص است . تاثیر فراگیر آبهای متئوریکی بر روی آهکهای آراگونیتی تشکیلات لار به احتمال زیاد سبب تشکیل گسترده دولومیت ها در این سازند شده است که ادامه این فرایند سبب حذف کامل ساختار اولیه سنگ میزبان شده است . شواهد ژئوشیمیایی و بالاخص مقادیر mn و sr و na و sr/na و مقادیر ایزوتوپهای اکسیژن 18 و کربن 13 متفاوت در دو سازند دلیچای و لار این امکان را بوجود می آورد تا بتوان این دو سازند را به آسانی از یکدیگر تفکیک نمود.