دوگانگی ساختار شهری گچساران (دوگنبدان)

شهرها در کشورهای خاورمیانه و بخصوص کشورهای نفت خیز، در سده اخیر علاوه بر رشد سریع آنها، در ساختار اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی، دوگانگی هایی را در درون خود پذیرفته اند. از زمانی که نفت بعنوان یک اهرم سیاسی در دست دولتها قرار گرفت و استقلال مالی دولتها را تثبیت نمود، باعث گردید تا عواید حاصله ازآن به نحوی به شبکه وابسته به حکومتها تزریق گردد و این خود آغازی بود بر تقویت طبقاتی کردن جوامع و بخشبندی فضایی شهرها بویژه سرزمین ما. از جمله شهرهایی که عامل پیدایش آن وابسته به فعالیت های نقتی و نحوه سازماندهی و مدیریت برونزا - درونزا می باشد، شهر گچساران (دوگنبدان) است که سابقه ای 50 ساله در نظام شهرهای ایران دار. این شهرها از سال 1327 بعنوان نمرکز مدیریت و برنامه ریزی جهت مراحل مختلف استخراج و صدور نفت تعیین گردید. پژوهش حاضر تلاش می کند، نظری به ماهیت شهر از جهت تکوین، ساختار و کارکرد این شهرها به کمک تحلیل شاخصهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و کالبدی محلات وابسته بعه کارکنان شرکت نفت که با طرح و نقشه از قبل اندیشیده شده طراحی شده اند و محلات وابسته به کارکنان شرکت نفتی در کنار آنها بصورت ارگانیک بوجود آمده اند (محله سادات ، لبنان، رادک) بپردازد. در این مطالعه تفاوتهای فاحشی که از لحاظ استفاده از سرانه زمین شهری و خدمات شهری لازم، سطح سواد، نرخ بیکاری، میزان درآمد و هزینه، با هم داشته اند نشان داده شده است . اکنون به رغم اینکه حجم قابل ملاحظه ای از صادرات نفت کشور از طریق منطقه گچساران بدست می آید، بافت جنوب این شهر (محله سادات ، لبنان، رادک) فاقد کلیه امکانات رفاهی می رسد برای دستیابی به شهری متعادل، دخالت جدی دولت و برنامه ریزان شهری را طلب می کند.