ایمان و کفر در کلام اسلامی

-1 بخش اول: تاریخچه بحث ایمان و کفر را تشکیل می دهد که عنوان مقدمه بخود می گیرد. تاریخچه این بحث با تاریخ پیدایش علم کلام اسلامی گره می خورد و نقطه عطفی است برای ظهور فرق معتزله، که از آن به بعد عقاید و آراء آنها منتشر گشته، بحثهای کلامی پیرامون مسئله مذکور و مسئله خلق قرآن و بحث از قدر و و جدالها بر سر مسئله امامت و ... یکی پس از دیگری به اوج خود می رسد. لذا آنچه در مقدمه رساله حاضر آمده، گزارشی است کوتاه از سیر کلامی مسئله "منزلت بین المنزلتین" و بحث درباره خاستگاه سیاسی و اجتماعی آن در میان مسلمین آنروز. -2 بخش دوم: در این بخش از رساله، طبق روال مرسوم، بحث از تعریفات آغاز می گردد و پس از ذکر تعریف لفظی، ماهیت تصدیق ایمانی و در نتیجه تعریف معنوی ایمان تبیین و سیر اندیشه متکلمان اسلامی اعم از شیعه و سنی پیرامون معنای تصدیق و سنخیت ایمان، تشریح شده و میان دو نظریه "فعل قلبی" و "اعتقاد علمی" که به ترتیب تزا شاعره و امامیه درباره ماهیت تصدیق ایمانی است ، مقایسه بعمل آمده است . همچنین در این بخش که نام "حقیقت شرعی ایمان" بخود می گیرد، اقوال و آراء متکلمان اسلامی ذکر شده و به طور اجمال حاصل سخنان آنها در باب تعریف ایمان آورده شده است . هدف از این بخش ، آشنایی مختصر و مفید با خلاصه نظریات آنان پیرامون حقیقت شرعی ایمان است ، لذا در آنجا از هر گونه اظهارنظر و یا نقد و بررسی صرفنظر شده است ، و نقدهای مناسب به بخش بعدی یعنی بخش سوم رساله مشتمل بر ادله و براهین هر یک از فرق کلامی احاله شده است . -3 بخش سوم: در بخش سوم دو مسئله از مسائل عمده ایمان و کفر همراه با ادله متکلمین تبیین می گردد: نخست مسئله حکم صاحب کبائر و پیگیری این سئوال که آیا مرتکب کبیره کافر است (بزعم خوارج) یا چنین که خوارج می گویند درست نیست ؟ و در مرحله بعد، مسئله رابطه ایمان و عمل و جزئیت یا عدم جزئیت اعمال در حقیقت و ماهیت ایمان مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است . -4 بخش چهارم: در بخش چهارم سه مسئله دیگر از مسائل ایمان و کفر مورد بحث قرار می گیرد.