مقایسه مدلهای کامپیوتری swatre و criwar جهت تخمین نیاز آبی گیاهان

کشور ایران دارای متوسط بارندگی سالیانه 240 میلی متر می باشد که از توزیع زمانی و مکانی مناسبی برخوردار نیست . لذا به دلیل محدودیت منابع آبی تعیین مقدار آب مورد نیاز گیاهان از اهمیت خاصی برخوردار است . در این تحقیق ما به مقایسه دو مدل کامپیوتری swatre و criwar جهت تخمین نیاز آبی گیاهان پنبه و ذرت در منطقه اصفهان پرداختیم . بذور گیاهان فوق الذکر در 6 لایسیمتر (برای هر گیاه 3 لایسیمتر) شکت شد. فواصل آبیاری تا 70 روز پس از کاشت 10 روز یکبار پنبه و 7 روز یکبار برای ذرت با عمق آبیاری 55 میلی متر برای هر دو بود و پس از این تاریخ فواصل بین دو آبیاری برای پنبه به 7 و سپس به 5 روز یکبار و برای ذرت به 5 روز یکبار کاهش یافت . دادههای هواشناسی مورد نیاز شامل بارندگی، تعداد ساعاتی آفتابی، تشعشعات خورشیدی، درصد ابری بودن هوا، رطوبت نسبی، درجه حرارت و سرعت باد از روز شروع تا پایان فصل کاشت به صورت روزانه از ایستکاه هواشناسی منطقه مرکزی اصفهان دریافت گردید. اطلاعات گیاهی شامل مقادیر شاخص سطح برگ ، پوشش خاک و ارتفاع هر ده روز یکبار روی 4 بوته از هر لایسیمتر اندازه گیری شد. اطلاعات خاک شناسی برای مدل swatre شامل مقدار رطوبت اولیه خاک به کمک روش خشکانیدن در آون تعیین و منحنی مشخصه رطوبت خاک به کمک دستگاههای پرشر ممبران و پرشرکوکر اندازه گیری شد. هدایت آبی خاک در حالت اشباع به روش بارپایا تعیین و مقادیر مکش و هدایت آبی به کمک مدل فن خنختن تخمین زده شد. پس از آماده شدن کلیه اطلاعات لازم برای دو مدل کامپیوتری و اجرای برنامه مربوطه، نتایج تبخیر و تعرق شبیه سازی شده توسط این دو مدل به صورت مقادیر ده روزه استخراج و با نتایج حاصل از اندازه گیری تبخیر و تعرق توسط روش لایسیمتر مقایسه گردید. با مقایسه بین نتایج criwar و نتایج اندازه گیری شده در مورد پنبه وجود همبستگی با ضریب همبستگی 773ˆ0 و در مورد ذرت نیز با ضریب همبستگی 928ˆ0 تایید می گردد. اختلاف بین مقادیر تجمعی شبیه سازی شده توسط criwar و اندازه گیری شده برای پنبه حدود 9ˆ7 درصد و برای ذرت کمتر از 2 درصد می باشد. در مدل swatre با انجام اصلاحاتی، زمان و مقدار آبیاری در دفعات مختلف به مدل داده شد و سپس تبخیر و تعرق توسط سه روش پریستلی - تیلور پنمن و مونتیت - رایتما به صورت ده روزه محاسبه و با مقادیر اندازه گیری شده مقایسه گردید. این مقایسه در مورد پنبه نشان دهنده وجود همبستگی بین مقادیر واقعی و شبیه سازی شده توسط روش پریستلی - تیلور با ضریب همبستگی 81ˆ0 می باشد. در مورد ذرت همبستگی بین مقادیر واقعی و شبیه سازی شده توسط ورش مونتیت رایتما با ضریب همبستگی 819ˆ0 قابل ملاحظه است . لازم به تذکر است که هر سه روش مدل swatre دارای مقادیر تخمین کمتر از واقعیت بوده که نشانگر نیاز به اصلاحات بیشتر در مدل برای منطقه می باشد. در مقایسه کلی بین نتایج مدلهای swatre و criwar با واقعیت در مورد پنبه روش پریستلی تیلور از مدل swatre و در مورد ذرت مدل criwar به واقعیت نزدیکتر هستند. در مجموع مدل کامپیوتری criwar برای تخمین نیاز آبی گیاهان در منطقه پیشنهاد میگردد. البته با توجه به کاربردهای مختلف مدل switre تحقیقات بیشتر در مورد این مدل برای منظورهای دیگر علاوه بر تعیین نیاز آبی گیاهان، پیشنهاد می گردد.