بررسی فون شته های (hom : aphidoidea) گندم و سایر گرامینه ها (gramineae) در منطقه شیراز

در بررسی فون شته های گندم و سایرگیاهان خانواده گندمیان (gramineae) در شهرستان شیراز از استان فارس در طی سالهای 1370 و 71 رویهمرفته 13 گونه شته از 11 جنس و 3 خانواده جمع آوری و شناسایی گردید. فهرست نام این شته ها به ترتیب خانواده در زیر می آید. 3گونه از این شته ها که با علامت (*) و یک گونه که با علامت (**) مشخص شده اند، به ترتیب برای نخستین بار از ایران و استان فارس گزارش میگردند: الف)شته های قسمتهای هوایی گیاه i-aphididae:1-sitobion avenae (fabricius) 2-metopolophium dirhodum (walk.) 3-schizaphis graminum (r.) 4-diuraphis noxia (mord.) 5-rhopalosiphum maidis (fitch.) 6-rhopalosiphum padi (l.) 7- hyalopterus pruni geoff. ii-drepanosiphidae: 8-sipha elegans * del guercio 9-sipha maydis ** (pass.) 10-chaetosiphella near stipaeشته های ریشه iii-pemphigidae: 11-forda marginata koch. 12- paracletus cimiciformis (von heyden) 13-rectinasus buxtoni * theobald بجز گونه hyalopterus pruni که از روی گیاه نیphragmites ustralis (cav.) و گونه chaetosiphella ?stipae که از روی گیاه بهمن stipa capensis thunb ; جمع آوری شدند، سایر گونه ها از روی گندم و بعضی گرامینه های زراعی و غیر زراعی دیگر جمع آوری گردیدند. بنابراین بررسی 30 جنس و 48 گونه از گیاهان خانواده گرامینه در منطقه شیراز جمع آوری و شناسایی گردید که 20 جنس و 25 گونه از آنها به عنوان میزبان شته مشخص شدند. اسامی گرامینه های موجود در منطقه و گونه شته هایی که روی هرگونه گرامینه فعالیت داشتند به ترتیب فراوانی و گسترش آنها در جداول ضمیمه پیوست می باشد. شته های s.avenae,r. padi, m.dirhodum اولین گونه هایی بودند که از نیمه دوم اسفند ماه در طبیعت و روی گرامینه هاظاهر شدند . شته های غالب درطول بهار و تابستان برروی گرامینه های زراعی (گندم، جو، برنج، ذرت و سورگوم) و سایر گرامینه ها بترتیب گونه های r.maidis ,s.graminum ,m.dirhodum , s.avenae بودند . کمترین گسترش و فراوانی را به ترتیب شته های d.noxia , s.elegans داشتند. در میان شته های جمع آوری شده، تنها فرم جنسی نر بالدار گونه r.padi با استفاده از تله های زرد آبی بدست آمد. برروی 7 گونه از مهمترین شته های گندم و سه گونه جدید برای ایران بررسی ها و اندازه گیری های مرفومتریک انجام و با استفاده از روشهای آماری نتایج به جمعیتهای منطقه ای آنها تعمیم داده شدو نتایج حاصله در جداول مربوطه، در متن آمده است . علاوه برشته هائی که مستقیما از روی گیاهان خانواده گرامینه جمع آوری شدند. شته tetraneura ulmi (l.)، از درون گالهای روی برگهای نارون ulmus ,، که میزبان ثانویه آن گیاهان خانواده گرامینه می باشند، جمع آوری شد. ازمیان شکارچی ها و انگل های شته های دوگونه کنه از خانواده trombidiidae بنامهایmonotrombium aurantium zhang , allothrombium shirazicum zhang که در مرحله لاروی پارازیت خارجی شته های می باشند از روی شته ریشه گرامینه f.marginata و شته های دیگری غیر از شته ها گرامینه مثل شته های جنس aphis جمع آوری شد. وجود دو گونه کنه نامبرده در بالابرای نخستین بار در دنیا گزارش می گردد و اسامی فوق توسط دکتر zhang از دانشگاه ایالتی oregon در آمریکا برای آنها پیشنهاد شده است .