پترولوژی و ژئوشیمی افیولیت - ملانژهای منطقه دره پهن

منطقه دره پهن در 221 کیلومتری جنوب غربی شهرستان کرمان و 55 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان بافت قرار دارد. مجموعه افیولیتی منطقه از نظر زمین شناسی کلیه خصوصیات یک ملانژ افیولیتی را دارا می باشد. این مجموعه شامل سنگهای فوق بازی عمدتا هارزبورژیت های تکتونیزه بوده که سرپانتینی شده و زمینه اصلی منطقه را تشکیل می دهند و همچنین پیروکسنیت از دیگر سنگهای فوق بازی منطقه می باشد. ازمهمترین سنگهای بازی از گابروها، بازالت و دولریت می توان نام برد. گابروها عموماتوده ای و متراکم بوده و به دو صورت دانه ریزیا میکروگابرو و دانه درشت یا پگماتیتی دیده می شوند. گابروها بعضا دراثر دگرسانی به رودنگیت تبدیل شده اند. بازالتها به صورت توده ای و گدازه های بالشی به مقدار زیاد در منطقه گسترش دارند و تحت دگرش ، پدیده اسپیلیتی شدن در آنها بخوبی مشهود است .کراتوفیر ازجمله سنگهایی است که همراه با بازالتها در منطقه یافت می شود. دلریت بصورت دایکهایی پراکنده در تمام قسمتهای منطقه وجود داشته و در هیچ قسمت از منطقه دایکهای صفحه ای مشاهده نمی شود. دلریت ها اغلب دگرسان شده اند . حدتماس بین واحدهای مختلف سنگی در منطقه عموما از نوع تکتونیکی و دربعضی قسمتهااز نوع رسوبی می باشد. نتیجه دگرگونی استاتیک (oceanic floor metamorphism) بصورت پدیده سرپانتینی شدن در سنگهای فوق بازی و پدیده رودنگیتی شدن در گابروها و اسپیلیتی شدن در بازالتها مشهود است . سنگهای رسوبی منطقه را سنگ های آهکی گلوبوترونکاناد ارباسن کرتاسه پسین و چرتهای سیلیسی رادیولارین تشکیل می دهند. براساس داده های ژئوشیمیایی و نتایج تجزیه سنگهای منطقه مشخص می شود که سنگهای فوق بازی در سری کماتیت ها و بازالتها، گابروها و دولریت ها در محدوده تولئیتی قرار می گیرند . از نظر نحوه جایگزینی و طرز تشکیل مجموعه افیولیتی منطقه می توان مدلی مشابه red sea type را برای آن پیشنهاد کرد.