مطالعه مقدماتی اکولوژیکی توزیع و پراکنش گونه های مارمولک پناهگاه حیات وحش خبروروچون و دشت سیرجان در استان کرمان

با توجه به تنوع اقلیم و نواحی اکولوژیک استان کرمان، جمع آوری و شناسایی گونه های سوسمار در دو ناحیه پناهگاه حیات وحش خبروروچون و کویر سیرجان در طی بهار و تابستان و پائیز 76 صورت گرفت . تعداد 438 نمونه از 15 گونه سوسمار متعلق به 5 خانواده جمع آوری شد. نتایج نشان می دهد که خانواده های آگامیده و لاسرتیده بیشترین فراوانی را دارا می باشند. سه گونه laudakia nupta nupta، trapelus agilis و mesalina wataonana به عنوان گونه های بارز و غالب منطقه محسوب می شوند و از دامنه توزیع وسیعتری نسبت به گونه های دیگر برخوردار می باشند گونه l.n.nupta صخره زی بوده و دو گونه دیگر در دشتها و دره ها و مخروط افکنه ها و در خاکهای شنی رسی و سنگ ریزی و یا سنگلاخی واقع می شوند از جمله نتایج این پژوهش گزارش پنج گونه ablepharus pannonicus، mabuys aurata، eumeces schneidrii princeps، ophiomorus persicus، tropiocolotes helenae برای اولین بار از استان کرمان است . و دریافت جدید o.persicus دومین گزارش از ایران می باشد و با قرار گرفتن محل جدید در ایران مرکزی بنابراین، اینگونه دیگر اندمیک کوههای زاگرس (استان فارس) محسوب نمی شود و دارای توزیع وسیعتری در ایران می باشد. بررسی عادات غذایی نشان داد که l.n.nupta دارای رژیم حشره خواری و گیاهخواری هر دو بود. t.agilis عمدتا حشره خوار بوده ولی از گیاهان نیز تغذیه می کردند و m.watsonana عمدتا حشره خوار بود. نتایج نشان داد که t.agilis دامنه تغذیه وسیعتری نسبت به دو گونه دیگر داشت . برای هر سه گونه مورچه ها بعنوان مهمترین نوع شکار و شکار اصلی محسوب شدند. سپس راست بالان بیشترین نسبت تغذیه را تشکیل دادند. تغذیه از موریانه ها در m.watsonana و تغذیه از مهره داران دیگر (مارمولکهای کوچک) در t.agilis مشاهده شد. بررسی وضعیت تولید مثلی (در بهار و تابستان) گونه های بارز و غالب جمع آوری شده در طی این پژوهش نشان داد که احتمالا l.n.nupta دو بار و t.agilis سه بار و m.watsonana یک بار در طی بهار و تابستان زاد و ولد می کنند. کوچکترین نمونه از گونه l.n.nupta در مرداد ماه با svl57/1 میلی متر، از گونه t.agilis با svl29/18 میلیمتر و در تیر ماه، از گونه m.watsonana اوایل تیر ماه با svl19/84 میلی متر جمع آوری شدند.