بررسی فرآیندهای ساختواژی بر روی برون داد انضمام در زبان فارسی

اشتقاق پسوندی مهمترین و متداولترین فرایند ساخت واژه در زبان فارسی محسوب می شود. تعداد زیادی از پسوندها به ستاکهای فعلی (حال یا گذشته) می پیوندند و از آنها اسم، صفت و یا قید می سازند. نکته جالب توجه اینکه افعال مرکب زبان فارسی نیز تحت تاثیر این فرایندهای اشتقاقی قرار می گیرند. در این رساله آن دسته از پسوندهای اشتقاقی که در ساخت واژه های مرکب از افعال مرکب فارسی دخیل اند، مورد بررسی قرار گرفته اند. این پسوندها به ترتیب عبارتند از: 1سوند "-ان" مصدری، پسوند یاء حاصل مصدری، پسوند فاعلی "-انده"، پسوند فاعلیˆبیان حال "-ان" و پسوند "-ان" اسم عمل. رساله حاضر ابتدا مطالعات اخیر تعدادی از زبانشناسان بر روی فرایند "انضمام" در زبانهای دنیا و نیز مشهورترین دیدگاهها و نظریات زبانشناسان ایرانی پیرامون مقوله "فعل مرکب " در زبان فارسی را مرور کرده است . آنگاه، با قبول تحلیل دبیر مقدم (1376) در مورد "فعل مرکب "، ساخت ساختواژی واژه های مشتق از افعال مرکب انضمامی را در مقایسه با ساخت ساختواژی واژه های مشتق از افعال مرکب ترکیبی، در چارچوب نظریه لیبر (1983)- که بر اسا نظریه روپر (1987) اصلاح شده است -مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است . تجزیه و تحلیل داده های فارسی صحت فرضیه های این پژوهش را تایید می کند. به بیان رساتر اینکه، تجزیه و تحلیلهای انجام شده نشان می دهد که اولا "انضمام" فرایندی ساختواژی است و ثانیا فرایندهای ساختواژی در حوزه افعال مرکب ترکیبی و افعال انضمامی بطور یکسان عمل نمی کنند، پس باید بین افعال مرکب ترکیبی و انضمامی تمایز قائل شد. در ضمن برای هر یک از پسوندهای اشتقاقی فوق الذکر نیز مدخلی واژگانی تعریف شده است . در پایان نیز به پیامدهای نظری و کاربردی یافته های رساله اشاره شده است .