شهر صنعتی رشت و اثرات آن در شهرستان رشت

مساله اصلی مورد پژوهش در رساله حاضر، حول محور یکی از مهمترین و قدیمی ترین شهرهای صنعتی ایران بحث می نماید. در واقع ما در پی آنیم تا ضمن شناخت و بررسی وضع موجود شهر صنعتی رشت بعنون ارزیابی یک نمونه از شهرهای صنعتی کشور - پیامدها و تاثیرات این شهر صنعتی را بر ما در شهر منطقه ای رشت مورد بررسی و تحلیل قرار دهیم. و اینکه این اثرات تا چه میزان مثبت یا منفی بوده و کدامیک از جنبه های اقتصادی، اجتماعی - نیروی انسانی، و کالبدی و زیست محیطی، نمود مستقیم، واضح و شدیدتری دارد. لازم به یادآوری است که پدیده شهرها و شهرکهای صنعتی از نیمه دوم قرن بیستم نه تنها در ممالک صنعتی غرب ، بلکه در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران نیز معمول گشته است . پی جوئی ریشه های تاریخی مساله نشان می دهد که صنعتی شدن اروپا بویژه کشور انگلستان سرآغاز تحولات پردامنه ای در تعداد و توزیع جمعیت ، رابطه شهر و روستا، مهاجرت روستا به شهر و در نتیجه تحولات اجتماعی - اقتصادی و کالبدی - فضائی و اکولوژیکی شهرهای بزرگ بوده است . تجربه صنعتی شدن، تحولات شهرنشینی و شهرکهای جدید در کشورهای اروپای صنعتی و همچنین در بسیاری از ممالک در حال توسعه، نشانگر آنست که ایجاد شهرهای جدید بویژه قطب های صنعتی بعنوان یکی از راه حل های مقابله با صنعتی شدن بی رویه، رشد شهرهای بزرگ و تمرکزگرائی شهری، بکارگرفته شده است . در ایران نیز از اوایل قرن حاضر، گرایش به صنعتی شدن، دوره جدید از تحولات شهری را رقم زد. این امر بویژه از برنامه سوم عمرانی، که سیاست توسعه صنعتی کشور در اولویت قرار گرفت ، ابعادی وسیعتر یافت ، بطوریکه از واسط دهه 1340، تعدادی قطب صنعتی، شهر صنعتی و تجمعات صنعتی در نقاط خاصی از کشور که بویژه از جهت زیر ساخت های لازمه مجهزتر بودند، ایجاد شده است البته از شواهد و قرائن پیداست که استراتژی مورد نظر، تابع خصلت "توسعه برون زا" بوده است و در نتیجه در بسیاری موارد، موفقیت چندانی حاصل نشده است . و اما "شهر صنعتی رشت " از جمله مواردی است که در سال 1353، علاوه بر مقصود یاد شده در فوق (هدف ملیتوسعه صنعتی)، با هدف عمده توسعه منطقه ای و اشتغالزائی در استان گیلان و بویژه منطقه ما در شهر رشت (بدلیل تراکم بالای جمعیتی و مهاجر فرست بودن منطقه)، تجمیع واحدهای صنعتی و کاربردی صحیح اراضی (به علت محدودیت زمین و نیز حاصلخیز بودن و سیاحتی بودن منطقه) احداث شده است . مطالعات اولیه حاکی از اینست که مکانیابی شهرک نسبتا صحیح و متناسب بوده و صنعتی شدن توان اقتصادی شهرستان رشت را ترقی داده است . با این وجود و با عنایت به اینکه منطقه شهری رشت ، در حال حاضر بسیار متراکم و بصورت افقی بر پنهدشتی وسیع، گسترده شده و توسعه آتی آن، بدرستی به سمت جنوب (جاده لاکان و شهرصنعتی) پیش بینی گردیده است ، لذا توسعه کامل و برنامه ریزی شده شهر صنعتی رشت و سکونتی شدن آن ضروری بنظر می رسد. همچنین در این تحقیق نشان خواهیم داد که استان گیلان نمی تواند صرفا بر بخش کشاورزی و یا احیانا صنعت نیازمند به احیا توریسم (گردشگری) تکیه کند، بلکه توسعه بخش صنعت در این منطقه لازم می باشد، ولیکن صنعتی که بصورت تجمیع واحدهای تولیدی و در قالب شهرکهای صنعتی از تغییر کاربری اراضی درجه یک کشاورزی و فضاهای سیاحتی بکاهد. از اینرو شناخت وضع موجود شهر صنعتی رشت از جهات ویژگیهای کالبدی - فیزیکی، خصوصیات صنایع و شرایط کارمندان بعنوان یکی از چهار شهر صنعتی ایران، حائز اهمیت است .