فرآیند بازنمایی در هنر در شرایطی رخ می دهد که ابژه هایِ طبیعی از بافت ِ ارگانیک شان جدا شوند. این اتفاق که هم ارز اضمحلالِ اسطوره رخ می دهد، مبینِ فاصله گرفتنِ سوژه ی بشری از طبیعت است. در دورانِ تاریخیِ مابعد اسطوره، رسانه هایِ هنری در نقش میانجی و واسطه ای برایِ پُرکردنِ این غیاب ابژه هایِ طبیعی عمل می کنند و هریک به نوعی می کوشند بر شکافِ ایجاد شده میانِ سوژه و طبیعت فائق آیند. این مسئله در متنِ پرسش بازنم...

اگرچه، «ازخودبیگانگی»، مقوله ای متقدم بر دوران مدرن است؛ اما با آغاز این دوران و برتری اندیشه ی انسان بر فاعلانِ فرامادی و زمینیِ پیشامدرن، تاریخِ فرایند توأمان بیگانگی و بیگانگی زدایی نیز آغاز گشت. به عبارتی، علی رغم سوژگی و تسلط انسان بر سرنوشت خود و جهان پیرامونش؛ تنهایی و گسست از انسجام پیشامدرن را نیز تجربه کرد؛ آنچه که در قالب «ازخودبیگانگی» ، محوریت دستگاه فلسفی کانت و هگل (ایده آلیسم آلم...

به عقیدة بسیاری از صاحب‌نظران، پیدایی نوع ادبی رمان مستلزم شیوة خاصی از انسان‌شناسی و نگاه به عالم است که جز در تمدن مدرن امکان ظهور نداشته است. رمان، به‌ویژه رمان رئالیستی، نوعی ادبی است که با انسان منفرد و امکانات فراروی او برای مواجهة با مسائل و معضلات دنیای مدرن سروکار دارد. در میان داستان‌های قرآنی، قصة یوسف پیامبر (ع) بسیاری از شاخصه‌های رمان را دارد و برخی پژوهش‌ها به تحلیل این شباهت و ح...

به عقیدة بسیاری از صاحب نظران، پیدایی نوع ادبی رمان مستلزم شیوة خاصی از انسان شناسی و نگاه به عالم است که جز در تمدن مدرن امکان ظهور نداشته است. رمان، به ویژه رمان رئالیستی، نوعی ادبی است که با انسان منفرد و امکانات فراروی او برای مواجهة با مسائل و معضلات دنیای مدرن سروکار دارد. در میان داستان های قرآنی، قصة یوسف پیامبر (ع) بسیاری از شاخصه های رمان را دارد و برخی پژوهش ها به تحلیل این شباهت و ح...

مقصود اصلی این پژوهش برقرار کردن پیوند میان سوژه و حقیقت در هستی اجتماعی است. به عبارتی دیگر ما با پیش فرض گرفتن وجه سوبژکتیو کنش گر اجتماعی در صدد ایجاد پیوند میان این جنبه از کنش گر با نظام حقیقتی است که در هستی اجتماعی می بایست تحقق یابد. تحقیق زیر ماحصل پرداخت به چنین پیوندی در اندیشه سیاسی گئورگ لوکاچ است. لوکاچ در جوانی کاملا تحت تأثیر سنت کانت و نوکانتی ها بود و شکاف کانتی میان جهان واقع...

چکیده جامعه‏شناسی ادبیات، یکی از شیوه‏های نقد ادبی است که گئورگ لوکاچ و لوسین گلدمن از برجسته‏ترین نظریه‏پردازان آن هستند. این نظریه در ایران، توسط آثار جمشید مصباحی‏پور و سپس ترجمه‏های محمدجعفر پوینده رواج پیدا کرد. ردپای آرا و نظریات لوکاچ و گلدمن را می‏توان در ادبیات داستانی ایران در ده? بیست، یعنی زمان رواج اندیشه‏های چپ‏گرایانه در کشور و به ویژه در آثار صادق هدایت، جلال آل احمد، بزرگ علو...

هنر و جامعه در طول تاریخ پیوسته بر یکدیگر تأثیر متقابل داشته اند. آثار ادبی به ویژه رمان، ریشه در اجتماع زمان خود دارند و بیان گر مسائل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و تاریخی جامعه خود هستند. جنبه واقع گرایانة رمان سبب شده تا این نوع ادبی همچون آیینه ای واقعیت های اجتماعی زمان خود را بازتاب دهد. هدف جامعه شناسی ادبیات، بیان پیوندهای جامعه و ادبیات و نیز آشکارسازی چگونگیِ بازتاب واقعیت های اجتماعی در آث...

رمان فارسی محصول ورود و بروز تجدد غربی است اما زمینه­های شکل­گیری آن در بستر فضای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران فراهم بوده است تا این شکل بتواند در جریان آن پذیرفته شود. عصر طولانی و پرتلاطم ناصری (حک: 1227-1275ش.) که اجازۀ پیدایی گفتمانهای متعارض را در قالبهای ادبی رسمی و غیر رسمی گاه می­داد و گاه نمی‌داد، دوره­ای است که رابطه با غرب و به تبع آن تأثیرپذیری از آن بیش از پیش بر فرهنگ اجتماعی و ا...

این پژوهش به دنبال بررسی نقشی بود که ادبیات در وقوع انقلاب اسلامی ایران ایفا کرده است. در این رساله ما بر آن بودیم که ادبیات نیز به همراه دیگر نیروهای اجتماعی توانست در ایجاد موج انقلابی تعیین کننده باشد، که این مهم به وسیله ی ایجاد آمادگی روانی برای تغییر از طریق آگاهی ساختن مردم از مشکلات و نشان دادن مسیر و شیوه ی مبارزه و تحریک مردم به تغییر وضع موجود انجام شد. در این پژوهش تحلیل چهار رمان ف...

رمان تاریخی نه رمانی است که دربر گیرنده‌ی روایتی ساده و دم‌دستی از وقایع و مواد خام یک دوره تاریخی باشد.لوکاچ بر آن است که رمان تاریخی، عصاره‌ی انتزاع شده‌ی تاریخی است که جامعه‌ای از سر گذرانده. تاریخی که از خلال جریان‌های زندگی مردم عادی بازسازی شده و سعی در زنده کردن آن دسته از گرایشات مهم تاریخی دارد که برآیند ستیزشان، وضعیت کنونی جوامع را رقم زده است. موضوع رمان تاریخی نه روایت تاریخ از نگا...