انسان در جهان بینی اسلامی موجودی شگفت است او تنها این قالب ظاهری که در نگاه اول به نظر می آید نیست. موجودی مرموز تر از آن است که بتوان او را با الفاظ و کلماتی چند شناساند، شناخت راز هستی و حقیقت انسان جزو اساس تزین و اصلی ترین تعالیم بسیاری از ادیان و مکاتب فلسفی و عرفانی بشمار می آید. بنابراین وظیف? اصلی و مهم هر انسانی خود شناسی و آگاهی از ابعاد وجودی او است که می تواند او را به هدف اصلی خلق...

اهمیت دیوان کبیر در تاریخ ادبیات فارسی موجب شده است نسخ متعددی از این اثر سترگ به دست ما برسد. درعین‌حال برخلاف مثنوی به دلایلی متعدد هنوز متنی منقح و تفسیری جامع از کلیات شمس در دست نداریم. هنوز غزلیاتی با نام مولوی هست که در نسخ چاپی ملاحظه نمی‌کنیم و برعکس، حجم قابل‌توجهی از غزلیات درج‌شده در کلیات، به‌طور قطع از مولوی نیست. با بررسی توضیحاتی که مصححان دیوان شمس درمورد انتخاب نسخه‌های مورد ن...

در اثنای فراهم سازی دیوان کبیر(نسخة قونیه) متن تصحیح شدة کلیات شمس تبریزی از مرحوم بدیع الزّمان فروزانفر را به آن دلیل که نسخة اساس آن مرحوم هم همین نسخه بوده، در نظر داشتم. در مواردی بین نسخة خطی و چاپ شدة آن اختلافاتی دیده می شد که در این مقاله به 93 مورد از مهمترین آنها اشاره کرده ام. هدف از این نوشتار روشن تر شدن پاره ای موارد به استناد نسخة قونیه در دیوان کبیر و ارائة صورت دیگری از شعر مولا...

در این رساله، در بخش کلیات با آوردن تعاریف موجود از کتابهای مختلف درباره موضوع، آنها را نقد و در انتها تعریف مورد نظر ارائه شده است و در قسمت دیگر این بخش به ارتباط موضوع با اصطلاحات هم خوشه خود؛ یعنی درونمایه (تم)، بن مایه (موتیو)، مضمون، محتوا، واژه و اصطلاح پرداخته شده و اختلافات و اشتراکات آنها بیان شده است و در قسمت آخر این بخش به کارکرد و اهمیت موضوع شناسی در ادبیات پرداخته شده است. بعد ا...

در پنجاه سال اخیر، تصحیح فروزانفر از کلّیات شمس، مهم ترین کوشش در سامان دادن به غزل های بی شماری است که (در چاپ های هندی و چاپ های ایرانی مبتنی بر آن ها) به مولانا نسبت داده شده است. در سال 1386، به مناسبت هشتصدمین سالگرد تولّد مولانا، چاپ عکسی و حروفی نسخه مورّخ 668-770، معروف به نسخه قونیه (یکی از نسخه های مورد استفاده فروزانفر)، به طور هم زمان و به اهتمامِ استاد توفیق سبحانی انتشار یافت. این چاپ...

چکیده ندارد.

وجه شبه بیش از هر رکن دیگر تشبیه، جهان خیالی شاعر را توصیف می کند.تقسیم بندی هایی متعدد از وجه شبه در بلاغت سنتی صورت گرفته است که در آن وجه شبه به حسی، عقلی-حقیقی، خیالی-تمثیلی، غیر تمثیلی –مفرد،متعدد و مرکب طبقه بندی می شود.از سوی دیگر، وجه شبه براساس دستورزبان، هم چنین ماهیت آن، که صفت، ویژگی و یا کارکرداست، تقسیم شده است. درکلیات شمس باتنوعی بی نظیر دروجه شبه ها روبرو می شویم.یکی از دلایل ...

اهمّیت جایگاه قافیه و ردیـف در آثار منظوم فارسی بر کسی پوشیده نیست . قافیه و ردیف همواره در خدمت صورت و معنا و در تنظیم سخن آهنگین بسیار مفید و مؤثر می باشد . در میان سخنوران ایرانی مولوی در سرایش غزلیات خویش از قافیه و ردیف به شیوه های گوناگون و هدفمند بهره برده است . در غزلیات او قافیه و ردیف بیشتر جهت آهنگین نمودن و موسیقایی کردن سخن منظوم می باشد. بیش از ½  غزلیات او از فراوانی ردیف برخوردار...

بازتاب چهره ساقی در کلیات شمس (غزلیات )مولانا چکیده اگرچه معنای اولیه ساقی "شراب ریزی باده گردانی" است،در متون عرفانی اما با حفظ کارکرد اولیه اش، توسع مفهومی یافته،به مقام"جان جانان و ساقی باقی"هم رسیده است. وقتی مرکزی ترین موضوع هستی شناسان مولوی عشق است،وشادی و بی غمی از اصلی ترین مظاهر آن، پیداست ساقی هم چه نقش محوری خواهد داشت،تاآنجاکه مولانا حتی برای رهایی از یگانه غم خود که هم...