در سطور آتی، سعی شده است ضمن معرفی گذرا و مجمل کتابخانۀ ملی ملک تهران، وابسته به آستان ملک پاسبان سلطان دو سرا حضرت علی بن موسی الرضا علیه آلاف التحیه و الثنا، همراه با بازخوانی مختصر فهارس دوازده گانۀ تألیفی روانشادان ایرج افشار و محمدتقی دانش پژوه ـــ1352ش.ـــ مرورنامه ای بر مندرجات و مطاوی فهرست جدید الانتشار کتابخانه، جلد 14، اثر دانشور فاضل، سید محمدحسین حکیم ترقی ام شود تا فراروی مطالعه ک...

دارالشفا، نام مرکز درمانی ای است که در جوار حرم حضرت علی بن موسی الرضا، امام هشتم شیعیان در مرکز شهر مشهد مقدس، واقع شده است. در این مقاله، جهت معرفی دارالشفا و نیز معرفی نمونه ای از اسناد داروهای گیاهی - که بازتابی از طب سنتی در آن دوران است - به بررسی اسناد روزانه، مربوط به برآورد هزینه هفت روز از مرکز دارالشفا پرداخته می شود. پس از بررسی ساختار ظاهری اسناد، با پردازش محتوای آن ها، زوایایی از...

دین مبین اسلام در عربستان ظهور کرد، سرزمینی که مردم آن دارای تمدنی بسیار ابتدایی و فاقد هر نوع فرهنگ چشمگیری بودند، با وجود این خود را هم بی نیاز از کوشش در فرا گرفتن دانش ها و کتاب و سنت و کسب علم می دیدند. آنان چنان بی اعتنا و بی قید به علوم بودند که کار فرهنگی و علمی مهمی از آنها دیده نشد و ضبط نگردید. ولی اسلام تحرک علمی گسترده ای را در میان اعراب و ملل دیگر اسلامی ایجاد کرد و تمامی ملل تاز...

سبک زندگی، شامل مجموعه ای از رفتارها و الگوهای کنش­ افراد بوده که معطوف به ابعاد هنجاری و معنایی زندگی اجتماعی است و از آنجا که آموزه های دینی بر شکل گیری و تثبیت باورها، ارزش ها و هنجارهای اجتماعی اثرگذارند، می توان گفت الگوهای رفتاری پذیرفته شده در یک گروه اجتماعی، به میزان زیادی متأثّر از آموزه های دینی و گروه های مرجع معرفی شده از سوی دین است. نمود آشکار سبک زندگی را می توان در حوزه روابط اج...

حدیث قدسی سلسله الذهب، حاوی گفتمان های توحید و امامت است که توأمان، گفتمان تفکر شیعی را تشکیل می دهند و با رویکردی سیاسی-اجتماعی همه ذیل گفتمان مقاومت، جای می گیرند. این حدیث، در سال 200 ه.ق توسط امام هشتم شیعیان اثنی عشری، امام علی بن موسی الرضا (علیه السّلام)؛ زمانی که از سوی مأمون خلیفه عباسی به مرو فراخوانده شده بود، در مسیر رفتن از مدینه به مرو، در نیشابور، در جمع عده ای از علما و اصحاب حدی...

هدف این مطالعه بررسی وضعیت علم حدیث در ربع نیشابور طی چهار سدۀ نخست اسلامی است؛ گوشه‌ای از قلمرو اسلامی که با برخورداری از موقعیت خاص جغرافیایی و شرایط ایده‌آل زیست محیطی، محل گرد آمدن تعداد زیادی از فقها، عالمان و بزرگان حدیث و حوزۀ شکل‌گیری بخشی از فعالیت‌های بزرگ حدیثی در سده‌های نخستین اسلامی بود. می‌خواهیم نشان دهیم اعتبار و رونق علم حدیث در نیشابور مرهون عنایت بزرگان دین، نظیر علی بن موسی...

 یکی از مقوله‌های مهم در زندگی و روابط اجتماعی انسان‌ها، چگونگی تنظیم رفتارهای مبتنی بر تحکیم در حوزة قدرت سیاسی و اصول و ضوابط حاکم بر این روابط به‌ویژه در حوزه آمریت است. دین اسلام به‌عنوان آخرین آیین الهی و پیامبر اسلام(ص) به‌عنوان رسول خاتم و اهل بیت او به‌عنوان رهبران الهی در تنظیم روابط اجتماعی و سیاسی، جایگاه رفیعی را برای اخلاق قائل شده و حضرت علی بن موس...

مناظره عِمران صابی با امام علی بن موسی الرضا(ع) سه محور عمده دارد: ذات و صفات الهی، کیفیت آفرینش و ویژگی ها و اقسام آفریدگان. اهتمام نوشتار پیش رو بر بسط و شرح محور دوم ( کیفیت آفرینش) است. این مقاله می کوشد تا با روش توصیفی ـ تحلیلی ضمن ارائه تصویری از گفتار امام(ع)، تبیین ها و تفسیرهای مختلف را احصا و منطق حاکم بر آن را آشکار کند. بحث کیفیت آفرینش بر سه موضوع اساسی استوار است: نحوه آفرینش، هدف...

شئون وصفات امام معصوم (علیه السلام) به عنوان یکی از مسائل اصلی در کلام شیعه مورد توجه علمای شعیه بوده است. هر چند ائمه (علیه السلام) جملگی یک نورند ولی در این میان امام هشتم (علیه السلام) به عنوان شخصی که بیشترین روایات در این باب از ایشان روایت شده، از اهمیت ویژه¬ای برخوردار هستند. این بحث از آنجا اهمیت بیشتری پیدا می کند که بنابر تعالیم اسلامی مورد تأکید فراوان قرار گرفته است. در این زمینه آی...

چکیده میرزا معزّالدین محمد موسوی خان فطرت فرزند میرزا فخرا و نواد? دختری یکی از علمای بزرگ مشهد به نام «محمد زمان مشهدی » است که در سال 1050 هـ . ق در مشهد به دنیا آمد.در جوانی به اصفهان رفت و پس از تحصیلات دینی و ادبی به هند مهاجرت کرد.در آنجا مورد توجه اورنگ زیب، پادشاه هند قرار گرفت و هم داماد او شد. او در هند به مناصب بلند دیوانی رسید و در سال 1101هـ در همانجا از دنیا رفت. اشعار به جامانده...