موضوع تحقیق موضوع این رساله بررسی انتقادی آرایه­های بدیعی در کتب معتبر بلاغی فارسی است. آرایه های بدیعی از عوامل مهم تبدیل کلام عادی به ادبی یا تعالی کلام ادبی به درجه­یی بالاتر از ادبیت و از معیارهای مهم نقد آثار ادبی به ویژه در حوزه نقد فنی و زیبایی­شناسی به شمار می­رود. با وجود این که حدود نه قرن از تألیف اولین کتاب بلاغت به زبان فارسی می­گذرد متأسفانه تاکنون پژوهشی دقیق و همه­جانبه در این ...

تقریباً همۀ مولفان کتُب نقدِ ادبی درایران ازاستاد زرینکوب تا متاخّران(شمیسا، امامی، غلامحسین­زاده، درگاهی، بشردوست، شایگان­فر و...) همه یا بخشی ازکتاب خود را به بررسی آثار، منابع و آبشخورهای «نقد ادبی درگذشته» اختصاص داده­اند. به­رغم منظرها و رویکردهای مختلف مولفان، با مقایسه و جمع­بندی مطالب این کتب درباب گذشته نقد ادبی در ایران می­توان به یک آرشیو ِمحدود و مشخص برپایه «ذخیره ذهنی مشترک» دست یافت.ا...

در باب استعاره و صورت های گوناگون آن، در کتب بلاغت بحث ها و نکته ها آورده اند و از دیدگاههای مختلف استعاره را تقسیم بندی کرده اند. یکی از بحث انگیزترین مباحث، موضوع استعاره تمثیلیه است که گاهی با عنوان های استعاره مرکب و مجاز مرکّب بالکنایه نیز تعریف شده است. در بسیاری از این کتاب ها، این سه موضوع تحت عنوان یک تعریف آمده و شواهد مشترکی برای آن ذکر کرده اند؛ امّا با غور در این کتاب ها و با دقّت نظر...

التفات یکی از شگرد­‌ها و آرایه‌های ادبی است که با در هم شکستن روال معمول کلام، نقش بسیار مؤثّری در بیداری و جذب مخاطب دارد. این صنعت در بیشتر کتاب‌های بلاغی عربی و فارسی با عنوان انتقال گوینده از خطاب به غیبت و بر‌عکس تعریف و انواع محدودی از تغییرات و وا‌گردانی‌ها برای آن برشمرده شده است که هریک از این انواع را در یکی از حوزه‌های بلاغت (معانی و بدیع) و دستور می­توان بررسی کرد. این مقاله کوشیده ا...

نقد ادبی به معنی مطالعه، تحلیل، تفسیر و ارزیابی متون ادبی در دو ساحت صورت و معنا است. این شاخه از مطالعات ادبی در ایران پیش از عصر صفویه در اغلب موارد به صورت شفاهی و یا مختصر اشاره ای در کتب بلاغی یافت می شد؛ بنابراین مباحث انتقادی قابل ملاحظه ای از آن اعصار به ما نرسیده است. گسترش نقد بیشتر در عصر صفویه و سبک موسوم به سبک هندی نمود دارد. از این رو توجه به آثار این دوره ادبی و کشف نوع نقد و نگ...

در باب استعاره و صورت‌های گوناگون آن، در کتب بلاغت بحث‌ها و نکته‌ها آورده‌اند و از دیدگاههای مختلف استعاره را تقسیم بندی کرده‌اند. یکی از بحث انگیزترین مباحث، موضوع استعاره تمثیلیه است که گاهی با عنوان‌های استعاره مرکب و مجاز مرکّب بالکنایه نیز تعریف شده است. در بسیاری از این کتاب‌ها، این سه موضوع تحت عنوان یک تعریف آمده و شواهد مشترکی برای آن ذکر کرده‌اند؛ امّا با غور در این کتاب‌ها و با دقّت نظر...

یکی از موضوعات اصلی بلاغت، استعاره است؛ مبحثی که همیشه ذهن بلاغیون را به خود معطوف کرده و محققان این حوزه به پژوهش در جوانب آن پرداخته­اند. این روند در روزگار ما  پویاتر شده و پژوهشگران از چشم­اندازهای متفاوتی بدان توجه کرده­اند. پژوهش در جوانب استعاره نشان می­دهد محققان اضلاع آن را گاه با دیگر مباحث بلاغی در هم آمیخته­اند و  گروهی نیز بی توجه به موضوع، نظر دیگران را تکرار کرده اند. ازجمله مباح...