مطالعۀ حروف اضافه در زبان فارسی می تواند گامی در جهت شناخت پیچیدگی های آن و کمکی در جهت تبیین صحیح ساخت زبان فارسی باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی معانی مختلف حرف اضافۀ ”به“ از منظر معنی­شناسی شناختی است. برای این منظور از رویکرد چندمعنایی سامان مند تایلر و ایوانز (2003) در چارچوب معنی­شناسی شناختی برای تحلیل داده­ها استفاده شده است. در جهت نیل به این هدف، مثال های مختلف از فرهنگ لغات سخن، معین و ده...

در پژوهش پیش­رو سه حرف اضافۀ مکانی wæl، tɑ و ærɑ از گویش کردی گورانی از دیدگاه معناشناسی شناختی مورد بررسی قرار می­گیرد. یکی از تازه­ترین الگوهای مطرح شده در بررسی معنایی حروف اضافه، الگوی چندمعنایی سامان­مند (تایلر و ایوانز، 2001، 2003؛ ایوانز و تایلر، a2004، b2004؛ ایوانز، 2004، 2005، 2006) است که معیارهای کاربردی و روشنی را برای شناسایی معنا­های مجزا و معنای اولیۀ حروف اضافه پیشنهاد می­دهد. ...

در پژوهش پیش رو به بررسی معنایی حروف اضاف? گویش گورانی از زبان کردی در چارچوب معناشناسی شناختی پرداخته می شود. معناشناسی شناختی نگاه ویژه ای به پرسمان چندمعنایی و به ویژه چندمعنایی حروف اضافه دارد. از دید معناشناسان شناختی، حروف اضافه نمونه های روشنی از چندمعنایی در هر زبانی هستند. اینان بر این باورند که حروف اضافه دارای یک معنای اولیه و کانونی هستند که با گذشت زمان و بر اثر کاربرد در بافت های ...

با توجه به کاستی های رویکردهای سنتی در جست وجوی منابع پژوهش، ازجمله روشن نبودن سنجه های کیفیت و نیاز به مستندسازی پژوهش های حساس به معتبرترین آثار علمی، در سال های اخیر اهمیت اتخاذ رویکردی قابل دفاع افزایش یافته است. در این نوشتار با اتخاذ رویکردی سامان مند و کمّی، پرارجاع ترین منابع روش شناسی پژوهش در علوم انسانی و علوم اجتماعی شناسایی می شود. در ابتدا با به کارگیری پرکاربردترین واژه های کلیدی ...

هدف پژوهش حاضر بررسی معانی مختلف حروف اضافه ی مکانی روی، از، در، به و تا از منظر معنی شناسی شناختی بود. در همین راستا رویکرد چندمعنایی قاعده مند تایلر و ایوانز (2003) برای تحلیل داده ها برگزیده شد و ابزار به کارگرفته شده، ابزار معنی شناسی شناختی بودند؛ مانند ابزارهای طرح واره های تصویری، چیرگی معنایی و شبکه ی معنایی. درجهت نیل به این هدف داده ها از متون فارسی و مکالمات روزمره ی فارسی استخراج و ...

در چندمعنایی نظام مند، تبیین های شناختی، زمینه ساز چندگانگی معانیِ واژه هاست و به همین با شواهد بینازبانی و تاریخی مورد بررسی قرار می گیرد. واژگان اعضای بدن و نیز افعال حسی از مهم ترین حوزه های واژگان در معنی شناسی شناختی در چندمعنایی نظام مند است. در این مقاله پس از معرفی چندمعنایی نظام مند در نگرش شناختی در تقابل با چندمعنایی در نگرش ساخت گرا، ملاحظات نظری و پیشینة مطالعات را در قالب نمونه های...

یکی از مباحث مهم در ژئودزی تعیین ارتفاع نقاط است. برای تعیین ارتفاع نقاط در بیشتر کشورها شبکه های ترازیابی ایجاد شده است. مشاهدات در شبکه های ترازیابی تحت تاثیر خطاهای سامان مند (سیستماتیک) و اتفاقی است. در این مقاله نحوه توزیع خطاهای سامان مند و اتفاقی و سرشکنی شبکه ترازیابی مورد بررسی و به منزله تحقیق موردی دقت شبکه ترازیابی درجه یک در ایران و نحوه توزیع خطاهای اتفاقی و سامان مند در این شبکه ...

مقولة فعل مرکب در زبان فارسی در دهه های اخیر مورد توجه و توصیف بسیاری از دستورنویسان و زبان شناسان ایرانی و غیر ایرانی با رویکردهای مختلف و در حوزه های گوناگون نحو، ساختواژه و به شکلی محدود در معنی ‍شناسی قرار گرفته است. با این وجود، معنی این افعال بر مبنای معنی شناسی شناختی چندان مورد بررسی قرار نگرفته است. این مقاله با هدف بررسی چندمعنایی فعل سبک«زدن» بر مبنای نظریة «معنی شناسی واژگانی شناختی...

تا پیش از پیدایش زبان شناسی شناختی، بسیاری از زبان شناسان، استعاره را روشی برای خیال پردازی شاعرانه می دانستند. به همین دلیل، «استعاره» غالباً مفهومی ادبی به شمار می رفت. لیکن با اشاعة الگوی شناختی، کارکرد استعاره در گفتمان روزمرۀ اهل زبان مورد توجه قرار گرفت. پرسشی که در مقالۀ حاضر مطرح می شود این است که آیا «استعاره» می تواند باعث چندمعنایی در زبان فارسی شود یا نه. برای پاسخگویی به این پرسش...

چندمعنایی پدیده ای رایج در زبان است که تقریباً در تمامی سطوح زبان دیده می شود. پژوهش حاضر به مطالعه ی چندمعناییِ افعال ساده ی حرکتیِ زبان فارسی در چارچوب معنی شناسی واژگانی شناختی می پردازد. هدف از این پژوهش بررسی میزان و کارآیی ساز و کارهای معنی شناسی واژگانی شناختی از جمله استعاره، طرحواره های تصویری و مقوله بندی نمونه ی اعلا در توجیه و توصیف چندمعنایی افعال حرکتی زبان فارسی است چرا که این رویکر...