یکی از اصطلاحات مهم که کارل گوستاو یونگ (Carl Gustav Jung) در روان­پزشکی خود به کار برده، کهن­الگو (Archi type) است که اقسام مختلف دارد. از برجسته­ترین کهن الگوهای مطرح شده توسط یونگ، کهن­الگوی پیرخردمند است. این کهن­الگو غالباً در شخص به صورت راهنما و در ادبیات و اساطیر، در قالب شخصیت پیران خردمند روشن­ضمیر، نمود پیدا می‌کند. یونگ در آثار خود شاخصه­هایی همچون دانش، تعمق، بینش، خرد، زیرکی، جذبه،...

آثار نظامی به دلیل پیچیدگی‌های معنایی و زبانی، همواره از متـون باز و تاویل‌پذیر به شمار آمده و درباره‌ی آن از منظرهای گوناگون سخن‌رفته است. نقد کهن‌الگویی آثار ادبی از فروع نقدهای روان‌شناختی است که در دهه‌های اخیر هم‌چون مطالعات میان‌رشته‌ای دیگر رونق و روایی یافته‌است. این نقد که به بررسی مضامین و تصاویر کهن‌الگویی در نهاد انسان‌ها می‌پردازد، از جهتی نشان‌دهنده‌ی جهانی‌بودن پیام انسانی و احسا...

آثار نظامی به دلیل پیچیدگی‌های معنایی و زبانی، همواره از متـون باز و تاویل‌پذیر به شمار آمده و درباره‌ی آن از منظرهای گوناگون سخن‌رفته است. نقد کهن‌الگویی آثار ادبی از فروع نقدهای روان‌شناختی است که در دهه‌های اخیر هم‌چون مطالعات میان‌رشته‌ای دیگر رونق و روایی یافته‌است. این نقد که به بررسی مضامین و تصاویر کهن‌الگویی در نهاد انسان‌ها می‌پردازد، از جهتی نشان‌دهنده‌ی جهانی‌بودن پیام انسانی و احسا...

داستان رستم و سهراب یکی از زیباترین داستان های تراژیک شاهنامه فردوسی است که تاکنون با رویکردهای گوناگون هدف پژوهش قرار گرفته است. شخصیت سهراب در این داستان به منزله قهرمان جست وجوگر/ قربانی، محور کنش های داستانی است. جست وجوی بی فرجام او برای یافتن پدر که با الگوی رشد برای دستیابی به خویشتن/ فردیت در اندیشه یونگ قابل تطبیق است از ظرفیت فراوانی برای بررسی و تحلیل روان شناختی برخوردار است. در این...

داستان رستم و سهراب یکی از زیباترین داستان‌های تراژیک شاهنامه فردوسی است که تاکنون با رویکردهای گوناگون هدف پژوهش قرار گرفته است. شخصیت سهراب در این داستان به‌منزله قهرمان جست‌وجوگر/ قربانی، محور کنش‌های داستانی است. جست‌وجوی بی‌فرجام او برای یافتن پدر که با الگوی رشد برای دستیابی به خویشتن/ فردیت در اندیشه یونگ قابل تطبیق است از ظرفیت فراوانی برای بررسی و تحلیل‌ روان‌شناختی برخوردار است. در ای...

  فرایند فردیت از دیدگاه یونگ نوعی پختگی و رشد روانی انسان است که در طی آن مرکز شخصیت از «من» به «خود» منتقل می­شود و از آن جایی که آثار ادبی به دلیل غنای درونی و نشأت گرفته از ناخودآگاه جمعی،در کالبد انباشته از سمبل­ها و استعاره­ها،ساختارهای خودآگاه و ناخودآگاه، خواننده را در خود درگیر می­سازد و خواه و ناخواه تحلیل کهن الگویی متن ادبی را می­طلبد. در این مقاله سعی شده است منظومه­­ی «گل و نوروز»...

جبران خلیل جبران (1883-1931م) از بزرگ‏ترین نویسندگان و شاعران معاصر عرب - در آثار خویش در پیِ راه‏هایی برای نجات بشر است. تأکید بر توجّه به روح درونی و لزوم ارتباط با آن در بیش‏تر آثار او دیده می‏شود. حکایت «شیطان» هم، اگرچه ساده به نظر می‏رسد و پیچیدگیِ داستان‏سرایی نو را ندارد، ولی بیان نمادین آن‏ سبب می‏شود جذّاب و دل‏نشین باشد. نویسندگان این مقاله با استفاده از نقد اسطوره‏شناختی یونگ، در پی آشک...

آرکی تایپ یکی از نظریه های مدرن در ادبیات و مبتنی بربحث های روان شناختی است و بر اساس آرای روان شناس معروف سوئیسی کارل گوستاو یونگ بنا شده است. دراین نوع ادبی به مطالعه و بررسی کهن الگوهای اثر می پردازند و نشان می دهند که چگونه ذهن شاعر و نویسنده، این آرکی تایپ ها را که محصول تجربه های مکرر بشر است و در ناخودآگاهی جمعی وی به ودیعه گذاشته شده، جذب کرده و آن ها را به شیوه ای نمادین در آثار خود بر...

جبران خلیل جبران (1883-1931م) از بزرگ‏ترین نویسندگان و شاعران معاصر عرب - در آثار خویش در پیِ راه‏هایی برای نجات بشر است. تأکید بر توجّه به روح درونی و لزوم ارتباط با آن در بیش‏تر آثار او دیده می‏شود. حکایت «شیطان» هم، اگرچه ساده به نظر می‏رسد و پیچیدگیِ داستان‏سرایی نو را ندارد، ولی بیان نمادین آن‏ سبب می‏شود جذّاب و دل‏نشین باشد. نویسندگان این مقاله با استفاده از نقد اسطوره‏شناختی یونگ، در پی آشک...

امروزه از مهم‌ترین و پرکاربرد‌ترین روش‌های نقد ادبی معاصر، نقد کهن‌الگویی یا نقد اسطوره‌ای است، که به بررسی ماهیّت و ویژگی و کهن‌الگوها و نقش آن‌ها در ادبیات می‌پردازد. نقد بر مبنای اسطوره از بحث‌های یونگ سرچشمه گرفته است و با استعانت از آرای او انجام می‌شود. در این مقاله سعی شده است منظومة همای و همایون خواجوی کرمانی بر اساس نظریة تفرّد یونگ مورد نقد و بررسی قرار گیرد، به این صورت که همای قهرمان...