مجموعه بازالتی سلطان‎میدان نمایانگر مهم‌ترین،  ستبر‌ترین و حجیم‌ترین فعالیت ماگمایی پالئوزوییک پیشین ایران است که در پهنه البرز خاوری در شمال و شمال خاور شاهرود رخنمون دارد. این مجموعه، روی سازند قلی به سن  اردوویسین پایانی  و در زیر سازند پادها به سن  دونین پیشین قرار دارد. نشانه‌های میدانی  بیانگر حضور بیش از 50 روانه‌ گدازه است که به‌طور متناوب در محیط خشکی و زیر آبی فوران کرده‌اند. این مجمو...

بی‌شک پنجره فرسایشی آق‌دربند که در شمال خاور ایران و جنوب خاور مشهد واقع شده است یکی از بهترین مکان‌ها برای مطالعه رخداد ایوسیمرین در ایران است. رخداد یادشده در زمان تریاس پسین تا ژوراسیک میانی حاصل بسته شدن کامل اقیانوس تتیس‌کهن و برخورد ایران و توران بوده است. در این پژوهش تلاش شده است با مطالعه ریز‌ساختاری واحدهای کربناتی رخنمون‌یافته در گستره (سازند سفیدکوه با سن تریاس پیشین و واحدهای متعلق...

در منطقه جنوب بهاباد واقع در شمال شرقی بافق، طیف وسیعی از سنگ های آذرین درونی و خروجی، با ماهیت دوگانه رخنمون دارد. سنگ های آذرین درونی دارای ترکیبات گابرو تا گرانیت هستند. سنگ های خروجی شامل مجموعه آتشفشانی- رسوبی معروف به سری ناریگان بوده و تناوبی از بازالت و ریولیت، به همراه سنگ های آذرآواری، ماسه سنگ، دولومیت و تبخیری ها (گچ و نمک) را در بر می گیرند. این مجموعه ویژگی های محیط های رسوبی کم ع...

ویژگی‌‌های متفاوت‌ واحدهای سنگی، ارتباط آنها با یکدیگر و نیز فعالیت‌های آذرین و دگرگونی در بخش جنوب خاوری پهنه سنندج- سیرجان منجر به شناسایی چندین واحد زمین‌ساخت- چینه‎نگاری ‌شده است. این واحدها در جریان باز و بسته شدن اقیانوس نوتتیس در جنوب ایران شکل گرفته‌اند. واحدهای زمین‌ساخت- چینه‎نگاری اصلی در این ناحیه عبارتند از: رسوبات نوع الاکوژنی مربوط به حاشیه جنوبی سکوی ایران مرکزی با سن عمومی پالئ...

آمفیبولیت­ها یکی از سنگ­های مهم موجود در افیولیت پشت بادام است و حاصل دگرگونی بازالت­های این افیولیت­اند. بررسی­های سنگ نگاری و شیمی کانی­ها نشان می­دهد که دو نوع آمفیبولیت در افیولیت پشت بادام وجود دارند: (1) آمفیبولیت­های با پلاژیوکلاز حد واسط که شامل پاراژنز کانی­های آمفیبول + پلاژیوکلاز، آمفیبول + پلاژیوکلاز ± کوارتز، پلاژیوکلاز + آمفیبول + اسفن، پلاژیوکلاز + آمفیبول+ ایلمنیت، آمفیبول + ایل...

در جنوب کاشان، سنگ‌های آتشفشانی پالئوزوییک زیرین (سیلورین) بخشی از ارتفاعات کوهستان قهرود را تشکیل داده‌اند. از نظر تقسیم‌بندی‌های زمین‌شناسی ساختمانی- رسوبی ایران، این آتشفشانی‌ها در کمربند ماگمایی ارومیه- دختر برونزد دارند. این سنگ‌ها بازی تا نیمه بازی و بیشتر، بازالت هستند. بررسی‌های ژئوشیمیایی این سنگ‌ها حاکی از ماهیت قلیایی و محیط زمین‌ساختی کافت درون قاره‌ای در زمان تشکیل این سنگ‌ها است. ...

دوران مزوزوییک که نام آن از کلمه یونانی مزوس به معنی متوسط گرفته شده، به نام دوران دوم نیز خوانده می شود. این دوران شامل تاریخ زمین از پایان دوران پالئوزوئیک (225 میلیون سال قبل) تا آغاز دوران سنوزوئیک (65 میلیون سال قبل) است. کوهزایی آلپ از دوران مزوزوئیک آغاز گشته و در سنوزوئیک به نهایت شدت خود می رسد. آب و هوای مزوزوئیک نسبتاً گرم و از نوع آب و هوای استوایی و یکنواخت تر از آب و هوای فعلی بو...

پهنه سنندج- سیرجان با روند شمال باختر- جنوب خاور، کمربندی کوهزایی در مجاورت بلافصل و شمال زمین‌درز زاگرس یعنی مکان پیشین اقیانوس نوتتیس جای دارد. این پهنه شامل پی‌سنگ پان‌آفریکن شبیه سرزمین‌های مختلف ایران مرکزی است. پی‌سنگ بلورین به‌صورت ناهمشیب زیر رسوبات سکوی پالئوزوییک- تریاس قرار دارد که خود به‌صورت دگرشیب به‌وسیله چینه‌های رسوبی و آتشفشانی کمان ماگمایی ژوراسیک پوشانده شده‌اند. کربنات‌های ...

در این مقاله، دو موضع گیری تجربه گرایان، در برابر چالش مهمّ معرفت پیشین و مستقلّ از تجربه (مانند حقایق ریاضی، منطقی و...)، مورد بررسی قرار گرفته است. موضع و پاسخ اوّل، این است که معرفت پیشین، مربوط به حقایق و گزاره های تحلیلی، یعنی گزاره هایی که بر حسب معانی الفاظ موجود در آن ها، صادق هستند، می باشد. مؤلّّف، در مقام نقد، به مثال های متعدّدی اشاره می کند که حقیقتی، ترکیبی و نه تحلیلی هستند، و معرفت ما...