انگیختگی به‏معنی وجود سر‏نخی در صورت، برای رسیدن به معناست و به‏طور مستقیم، ما را از صورت به معنا رهنمون می‏شود؛ بدان معنا که رابطۀ صورت و معنا همواره یا تنها قرار‏دادی نیست و یا اینکه گاه رابطۀ قرار‏دادی به رابطۀ تصویر‏گونه مبدل می شود. یکی از انواع انگیختگی ، انگیختگی در‏سطح واژه های مرکب است . واژۀ مرکب شفاف، واژه ای است که از مجموع معنای اجزای آن بتوان به معنای کلی دست یافت. دربارۀ انگیختگی...

انگیختگی به‏معنی وجود سر‏نخی در صورت، برای رسیدن به معناست و به‏طور مستقیم، ما را از صورت به معنا رهنمون می‏شود؛ بدان معنا که رابطۀ صورت و معنا همواره یا تنها قرار‏دادی نیست و یا اینکه گاه رابطۀ قرار‏دادی به رابطۀ تصویر‏گونه مبدل می‌شود. یکی از انواع انگیختگی‌، انگیختگی در‏سطح واژه‌های‌ مرکب است‌. واژۀ مرکب شفاف، واژه‌ای است که از مجموع معنای اجزای آن بتوان به معنای کلی دست یافت. دربارۀ انگیختگ...

دو زبان فارسی و انگلیسی از جمله زبانهایی هستند که در آنها ساختن واژۀ مرکب زایاترین روش برای گسترش واژگان شان به شمار می آید. در هر دو زبان در میان واژ ه های مرکب، شمار اسمهای مرکب از مقوله­های دیگر بیشتر است(به شرطی که در فارسی افعال مرکب را زنجیره ای غیر صرفی در نظر بگیریم). در این مقاله اسمهای مرکب این دو زبان را از چهار دیدگاه بررسی کرده ایم: تصریف درونی، هسته داری، ترتیب اجزای سازندة ترکیب،...

زایایی به معنی توانایی تولید صورت های جدید بر اساس قواعد موجود در زبان از ویژگی های مهم زبان است که در تمامی بخش های آن، از جمله حوزۀ ساخت واژه، وجود دارد. اکثر صاحب نظران زایایی را یک پیوستار می دانند. در این پژوهش، نگارندگان بر آن اند زایایی را در فرایند ترکیب زبان فارسی بررسی کنند و به این پرسش پاسخ دهند که، در پی اندازه گیری کمّی زایایی فرایند ترکیب در زبان فارسی، کدام فرایندها در دو سر این ...

شیوۀ به‏کارگیری زبان در شاهنامۀ فردوسی همچون آثار دیگر بزرگان ادب فارسی، شیوه‏ای خلّاقانه و در عین حال منحصر به فرد است. نمونه‏ای از این خلّاقیت هنگام استفاده از واژۀ سخن روی می‏نماید. فردوسی بدون مقید ماندن به کاربرد‏های متداول این واژه در روزگار وی، قابلیت خاص واژۀ یاد شده را دریافته است و در درون منظومۀ هنری خود ظرفیت تعبیریِ بسیار فراخی بدان بخشیده است. هدف پژوهش حاضر آن است تا به منظور تبیین ...

در دو دهۀ اخیر رویکردهای مختلفی در تبیین ساخت واژه سربرآورده اند که گاه تفاوت های بنیادی با یکدیگر دارند. از آن میان، صرف توزیعی، در تقابل با نظریه های واژه گرا، برآن است تا تحلیلی همگون از ساخت سازه های مرکبی مانند کلمه، گروه و جمله به دست دهد. براین اساس، پژوهش حاضر می کوشد تا با بررسی مرکب های ترکیبی زبان فارسی و به ویژه تمرکز بر اشتقاق صفت های فاعلی مرکب این زبان، این فرضیه را تأیید کند که ...

ساختار و معنای واژه‌های مرکب همواره یکی از موضوعات مورد توجه زبان‌شناسان و دستوریان بوده است. زایابودنِ فرایند ترکیب در بسیاری از زبان‌ها از جمله فارسی و انگلیسی، خود می‌تواند دلیل موجهی برای توجه زبان‌شناسان به این فرایند باشد. واژه‌های مرکب را به‌لحاظ ساختار معنایی و وجود هستۀ معنایی در ترکیب می‌توان به واژه‌های مرکب درون‌مرکز، برون‌مرکز، دوسویه و متوازن تقسیم کرد. هریک از این گروه‌ها را نیز م...

به رغم مطالعات بسیاری که با هدف توصیف مسائل زبان شناختی زبان های ایرانی انجام گرفته­اند، مسائل معنی شناختی و مردم­شناختی این زبان ها تا حدی مورد غفلت بوده­است. این مسأله به ویژه در مورد زبان ها و گویش­های غرب کشور مصداق پیدا می­کند. مطالعۀ حاضر در پی آن است تا با بهره­گیری از مفاهیم نظری موجود در معنی شناسی و انسان شناسی، به ویژه آرای مورداک، واژگان خویشاوندی و مفاهیم مرتبط با آن را در زبان هور...

پسوند «- گار» یکی از پسوندهای اسم‌ساز و صفت‌ساز زبان فارسی است که بیشتر پژوهشگرانی که تا به امروز پیرامون آن مطالعه کرده‌اند آن را دارای معنای فاعلی دانسته‌اند. هدف از پژوهش پیش‌رو آن است که این پسوند را از دیدگاه دو نظریۀ ساختواژۀ ساختی و دستور شناختی مورد بررسی قرار داده و تبیینی ساخت‌بنیاد و شناختی از چگونگی شکل‌گیری واژه‌های ساخته‌شده با این پسوند ارائه دهد. این پژوهش از لحاظ تجربی (یعنی رو...