چکیده: فارسنامه ی ابن بلخی کتابی است پیرامون تاریخ و جغرافیای فارس که در دهه ی نخست قرن ششم هجری قمری نگاشته شده است. بخش جغرافیایی این کتاب به خاطر اطّلاعات بدیع آن،نزد پژوهشگران بسیار ارزشمند تلقّی می شود.این کتاب به جهت داشتن بسیاری از ویژگی های نثر اصیل و کهن پارسی،از نظر زبانی و سبکی نیز از ارزش والایی برخوردار است؛از این جهت شناخت دقیق و آشنایی عمیق با این کتاب، تأثیر بسزایی در شناخت ویژگی...

چکیده: برخی از اعداد از دیرباز مورد توجه اقوام مختلف بوده به نحوی که بعضی از آن ها جامع جمیع اصناف شمارگان شده علت این امر علاوه بر کمال ترکیب، کشش و نیرویی در این اعداد است که بدان ها جنبه ی ماوراء الطبیعی بخشیده و موجبات رجحان آن ها گردیده که ضمن تمایز، آنان را زنده و کامل ساخته است صفت پیشین موصوف های مختلفی چون هفت ایزد، هفت فلک، هفت امشاسپندان، هفت فرشته ی مقدس، هفت وادی سلوک، هفت شهر عش...

چکیده نورالدین عبدالرحمن بن احمد بن محمّد، معروف به جامی(23 شعبان817 – 17 محرم 898 ه .ق) ملقّب به خاتم الشّعرا ، در شعر سرآمد گویندگان دور? تیموری و در نثر، صاحب قلمی شیوا بود. وی اصلاً از محلّ? دشت اصفهان بود، در خرجرد یکی از روستاهای جام خراسان به دنیا آمد و بعدها به قصد علم اندوزی به همراه پدر خود، به هرات رفت و در همان جا در هشتاد و یک سالگی درگذشت. کتاب بهارستان یکی از آثار نفیس جامی است ک...

چکیده: خاقانی شَروانی برجسته ترین شاعر مکتب آذربایجان و یکی از بزرگ ترین شاعران ادب فارسی در قـرن ششم بـوده است. خاقانی در بیشتر قالب های شعـری طبع آزمایی نموده است، امّا نهایت هنرنمایی او را در قصایدش می بینیم. در قصاید او ویژگی های برجسته ای هست که بیشتر دشواری های شعرش از این ویژگی ها سرچشمه می گیرند. به نظر می رسد این ویژگی ها عبارتند از: وفور کاربرد اصطلاحات علمی، مانند: اصطلاحات ریاضی، نج...

سبک رباعیات مهستی گنجوی چکیده: مهستیِ گَنجَوی(490 -577ق.) بانوی شاعر ایرانی در سده ششم هجری، پس از خیام برجسته‏ترین رباعی‏سرای ایران به شمار می‏آید.وی را همچنین پایه‏گذار مکتب«شهر آشوب»در قالب رباعی شناخته‏اند که بعدها در عصر صفوی رواج بیشتر یافته. در شعر مهستی وجود فعلها و واژگان فارسی کهن؛ مثل: بخسبم، آهیخت، پار، تنک خام؛ تلفظهای کهن، مثل قافیه خوش با آتش و کَش نیز کاربرد بایستن و شایستن در معن...

ره یافت به ذخیره های واژگانی متون کهن و شناخت آنها، افزون بر کارآمدتر نمودن و غنی سازی بیشتر گستره واژگان زبان فارسی، گامی مؤثّر در بررسی سیر تاریخی زبان فارسی در حوزه لغات و اصطلاحات خواهد بود. تفسیر قرآن مجید، معروف به تفسیر کمبریج، یکی از ارزشمندترین آثار در بررسی جایگاه متون منثور در زبان شناسی تاریخی و پژوهش های واژه شناسی متون کهن است. اهمّیت واژگانی این کتاب، فراتر از یک تفسیر قرآن است و د...

فرایند تغییر زبان بخشی جدایی ناپذیر از ماهیّت ذاتی آن است و به آرامی و با ظرافت انجام می شود؛ و گاه چنان پنهان و نامحسوس است که تنها پس از گذر زمان و در مقایسه با گذشته برای اهل زبان ملموس خواهد شد. پژوهش حاضر در پی بررسی پدیده ی تغییر و تحول طنین معنایی (مثبت یا منفی) مربوط به برخی از ترکیبات فعلی خنثای کنونی فارسی به معنای ضمنی در آن ها است. بدین منظور، ضمن بررسی پژوهش های متعدد پیرامون طنین م...