رساله ی حاضر، پژوهشی است پیرامون 30 شعر عاشورایی معاصر منتخب که از دیدگاه معنی شناسی و بر پایه ی نظریه ی حوزه های معنایی انجام گرفته است. مبنای کار بر گزینش پر بسامد ترین واژگان، به عنوان متغیرهای این تحقیق، گذاشته شده است. بر این اساس، 7 متغیر به ترتیب بیشترین کاربرد: (دست، سر، آب، خون، نیزه، لب، تیر)، به طور جداگانه، بررسی شده اند. متغیرهای برگزیده با توجه به باهم آیی های آن ها، با ذکر عوامل ...

واقع? عاشورا، یکی از مهم ترین و تأ ثیرگذارترین وقایع تاریخ بشر است. ادبیّات نیز تحت تأثیر این واقعه، تحوّلات چشمگیری، هم در حوز? واژگان و هم در حوز? محتوا، پیدا کرده است. واژ? آب، یکی از محوری ترین کلید واژه های واقع? عاشوراست که درکنار واژه های اختصاصی مانند رود، شطّ، عطش، مشک و واژه های عمومی همچون مقاومت، ایثار، وفاداری و امثال آن، تعابیر و تصاویر زیبایی را درادبیّات جهان به ویژه عربی و فارسی...

حادثه ی عاشورا و بازتاب وسیع آن بر فرهنگ و ادب فارسی قابل تأمل است و در تحقیقات ادبی جایگاه ویژه ای یافته است. گستره ی وسیع معنایی حادثه ی عاشورا، آن را درطول زمان و موقعیت های تاریخی گوناگون مستعد تأویل های تازه کرده است. در این پژوهش با بررسی قرائت های مختلف از حادثه ی عاشورا (احساسی، حماسی، عرفانی و ...) و تأکید بر قرائت عرفانی و بررسی جنبه های ادبیات عرفانی و تأثیر آن در شعر عاشورایی با قرا...

پیوند واقعه‌ عاشورا با روح فرهنگ و اندیشه ایرانی، شعر آیینی عاشورایی را از اعتبار و اهمیت فراوانی برخوردار کرده است. واقعه‌ کربلا و مسایل آیینی عاشورایی از محورهای اصلی شعر قیصر امین‌پور است که از این رو در زمره برجسته‌ترین شاعران آیینی عاشورایی محسوب می‌شود. پژوهش حاضر به نقد زیباشناختی شعرهای عاشورایی قیصر امین‌پور در سه محور نوگرایی، تصویرپردازی و گفتمان علمی دانشگاهی پرداخته است. نتایج حاصل...

حماسه در کنار ابعاد دیگر عاشورا مثل مرثیه، ‌عرفان و پیام، توانسته است در شعر عاشورایی اثرگذار باشد؛ به‌طوری که امروزه به یکی از رکن‌های مهم شعر آیینی تبدیل شده‌است. شعر عاشورایی با تبیین مقولات ارزشی و بیان هنری اهداف آن،‌ قدمی در راستای شناخت بیشتر مبانی شعر آیینی برداشته است. در شعرهای عاشورایی، امام‌حسین(ع)، حضرت عباس(ع)، حضرت زینب(س) و امام‌سجاد(ع) به‌عنوان الگوقهرمان معرفی می‌شوند؛ به این ...

واقعة­ عاشورا، حماسه­ای بزرگ در تاریخ بشر است و همواره نویسندگان و شاعران به تبیین جنبه­های گوناگون آن پرداخته و احساسات درونی خود را بیان کرده­اند. از زمرة این شاعران، در دورة معاصر می­توان «سعید بیابانکی» را نام برد. گستردگی شعر عاشورایی، آشنایی با شاعران برجسته عاشورایی معاصر و شناسایی غزل های عاشورایی شاخص پس از انقلاب  و نیز بهره گیری از زبان تصویری برای تبیین مفاهیم عاشورایی در قالب غزل، ...

مرثیه های مذهبی یکی از مهمترین شاخه های رثا در ادبیات غنایی فارسی به شمار می آیندکه در طول تاریخ شعر و ادب فارسی دچار دگرگونی های مفهومی فراوان شده اند. از آغاز شعر فارسی تا کنون تحولاتی که در ادبیات فارسی صورت پذیرفته است؛در ادبیات عاشورایی هم نمود پیدا کرده است. این تحقیق نشان میدهد در دوره ی اولشعرهای عاشورایی یعنی پیش از سلسله ی صفوی نگاه به مفاهیم و موتیفها کلی بوده و به جزئیات اشاره ی کمت...

اعلان می‌تواند در بزرگداشت ایام مذهبی ازجمله در سوگواره‌های عاشورایی نقش مهمی داشته باشد. بر همین مبنا، می‌توان به ویژگی‌های خاص اعلان‌های مذهبی توجه کرد و بر اساس آن، به مسئلۀ ساختار اعلان‌های عاشورایی ازجمله طیِ سه دوره سوگواره اعلان‌های عاشورایی بین سال‌های 1384 الی 1387 پرداخت.با نگاهی به داده‌های جدول‌ها در تحقیق حاضر، روشن شد ساختار حلزونی یا دوار در اعلان‌های عاشورایی کمترین کاربرد و ساخت...

واقع? عاشورا، از آغاز زبان و ادبیات فارسی در شعر بیشتر شاعران ایران زمین، تجلی داشته­است. این واقع? سترگ چنان­که بیشتر محققان اذعان دارند، حادثه­ای دارای ابعاد مختلف و چند وجهی به شمار می­آید و شاعران فارسی زبان با رویکرد­های متفاوتی به این واقع? عظیم نگریسته­اند. در این بین، ابعاد تراژیک و عرفانی بیشترین بازتاب را در سیر شعر عاشورایی داشته­اند و ابعاد حماسی و پیام­های عاشورا کمتر مورد توجه قرا...

منتقدان ادبی مرثیه را جزو انواع غنایی محسوب می کنند. با روی کار آمدن صفویه مرثیه مذهبی در غالب ترکیب وند رایج می گردد در اوج مرثیه ی عاشورایی در قرن دهم قمری می توان به قالب ترکیب بند اشاره کرد. تفاوت شعر عاشورایی با دیگر شعرهای دینی در این است که شعر عاشورایی دارای نوعی حماسه و شور است هرچند که در این نوع شعر غمی وجود دارد که در دیگر شعرهای دینی به این شدت یافت نمی شود شاعری مثل محتشم کاشانی ...