سازمان حسبه یکی از بخشهای تشکیلات قضایی حکومت مسلمانان بوده است. در آغاز وظیفة اصلی این سازمان که در رأس آن محتسب قرار داشت نظارت و رسیدگی به امور بازار و بازاریان بود اما در سدة 3 ق. وظایف این نهاد به سرعت گسترش یافت و نه تنها رسیدگی و نظارت بر بهداشت، عبور و مرور و ساخت و ساز شهری را شامل می شد بلکه مراقبت از رفتارهای اخلاقی و شرعی شهروندان را نیز در بر می گرفت. همة نویسندگان مسلمان، ریشه و ...

در اواخر قرن نهم هجری به دلیل اینکه در ایران حکومت مرکزی مقتدر وجود نداشت و ایران یک واحد سیاسی یکپارچه نبود، احتمال نضج گرفتن نهضتهای مذهبی، سیاسی د ر نواحی مختلف ایران فراوان می نمود. از جمله حدود سال 840 ه.ق. در خوزستان نهضت سیاسی، مذهبی مشعشعیان شکل گرفت که دامنه آن به اعصار بعد نیز کشیده شد. با تاسیس حکومت صفویه توسط شاه اسماعیل اول که راضی نمی شد سازمان شیعی رقیب(مشعشعیان) همچنان به موجود...

والی نشین اردلان از جمله حکومت های محلی عصر صفوی بود که سابقۀ تشکیل آن به پس از صفویه باز می گشت. حکام این والی نشین، که بر قسمت هایی از مناطق کرد نشین غرب کشور حکم می راندند، به دلیل جایگاه خاص جغرافیایی خود؛ یعنی، قرار گرفتن در مرز ایران با امپراتوری عثمانی، رقیب متخاصم صفویان، نقش قابل توجهی در مناسبات این دو حکومت داشتند؛ چرا که منطقۀ حکومتی این والی نشین در میدان نبرد و مبارزه و در مسیر جغ...

خاندان اردلان یکی از خاندان‌های حکومتگر در منطقه کردستان بود که به سبب عوامل متعدد فرهنگی و تاریخی، ضمن امتناع از پذیرش مذهب رسمی تشیع، اطاعت از صفویه را پذیرفت و تا اواخر قاجاریه، اعضای این خاندان تابع حکومت مرکزی بودند. اگرچه ساکنان منطقه بر مذهب شافعی باقی ماندند، ولی خاندان والی از اواسط عهد صفوی به بعد مذهب شیعه را پذیرفتند. آخرین والی اردلان، امان‌الله خان دوم (حک: 1265-1284 ق)، که از طرف...

حکومت اردلان کردستان یکی از حکومت­های محلی کُرد است که به رغم سده­ها استقلال داخلی، در اوایل حکومت شاه عباس اول به تابعیت دولت مرکزی صفویه تن داد. به دلیل موقعیت راهبردی کردستان اردلان در مرز ایران و عثمانی، اردلان­ ها، که پیش از این به انقیاد هیچ­کدام از دولت های ایران و عثمانی در نیامده بودند، با پذیرش تابعیت رسمی دولت ایران در زمان شاه عباس اول، فصل جدیدی در تاریخ سیاسی خود رقم زدند. در محدود...

ولایت‌مداری مردم سیستان، با سابقه و فرازمند است؛ شیخ کلینی نامه‌ای از امام جواد (ع) خطاب به حاکم سیستان آورده است. حضرت (ع) در این نامه که با وصف ارسال و در منابع متعدد وارد شده است، ضمن پذیرش وساطت برای یکی از شیعیان بدهکار، والی سیستان را به احسان به برادران ایمانی و خداباوری سفارش کرده است. والی که محب اهل بیت (ع) بوده با اجابت درخواست، بدهی را از متقاضی سیستانی برداشته است. این پژوهش که به ...

خسروخان اردلان معروف به «والی ناکام» از حکام کُردستان در قرن سیزدهم هجری قمری بوده است. خسروخان هر چند در جوانی (29 سالگی) فوت کرده و باوجود والی بودن، فرصت چندانی برای پرداختن به شعر و شاعری و یا بروز استعداد هنری خود نداشته است، امّا با وجود این از وی غزلیاتی به‌جای مانده که بیشتر به تقلید و استقبال از خواجه حافظ شیرازی سروده شده‌اند. از آنجایی که تا کنون پیرامون زبان شعری او پژوهشی صورت نگرفته...

خسروخان اردلان معروف به «والی ناکام» از حکام کُردستان در قرن سیزدهم هجری قمری بوده است. خسروخان هر چند در جوانی (29 سالگی) فوت کرده و باوجود والی بودن، فرصت چندانی برای پرداختن به شعر و شاعری و یا بروز استعداد هنری خود نداشته است، امّا با وجود این از وی غزلیاتی به‌جای مانده که بیشتر به تقلید و استقبال از خواجه حافظ شیرازی سروده شده‌اند. از آنجایی که تا کنون پیرامون زبان شعری او پژوهشی صورت نگرفته...

خسروخان اردلان معروف به «والی ناکام» از حکام کُردستان در قرن سیزدهم هجری قمری بوده است. خسروخان هر چند در جوانی (29 سالگی) فوت کرده و باوجود والی بودن، فرصت چندانی برای پرداختن به شعر و شاعری و یا بروز استعداد هنری خود نداشته است، امّا با وجود این از وی غزلیاتی به جای مانده که بیشتر به تقلید و استقبال از خواجه حافظ شیرازی سروده شده اند. از آنجایی که تا کنون پیرامون زبان شعری او پژوهشی صورت نگرفته...