گزارشى از دانش‌هاى مرتبط با قرآن و معرّفى آثار علوم قرآنى است. نویسنده، نخست، دانش‌هایى را که در ارتباط مستقیم با قرآن کریم قرار دارند به سه گروه دانش‌هاى مقدّمه‌اى، دانش‌هاى درون قرآنى و دانش‌هاى قرآن محور تقسیم مى‌کند و سپس اصطلاح علوم قرآنى را چنین تعریف مى‌کند: مجموعه‌اى از علوم که از جهت موضوع که قرآن باشد با هم مشترکند، امّا در حیثیّت و بعدى که از قرآن لحاظ مى‌کنند با یکدیگر تفاوت دارند. در ...

 فلسفه و هدف از انتشار فصلنامه پژوهشهاى قرآنى تبیین شده است. نویسنده پس از بیان نقش انقلاب اسلامى در گسترش حرکت قرآن پژوهى، انواع فعالیّت‌هاى قرآنى را که پس از انقلاب شکل گرفته است زیر عناوین حفظ و قراءت، تأسیس مراکز قرآنى، تألیفات قرآنى، ترجمه‌هاى قرآن، برنامه‌هاى کامپیوترى و نشریات قرآنى، بر مى‌شمارد. سپس از فعالیّت‌هاى قرآنى دفتر تبلیغات اسلامى از جمله تکمیل و عرضه »تفسیر راهنما«، »فرهنگ موضوع...

 نویسنده در آغاز از نقش قرآن در ایجاد دستگاه تشریع سخن گفته آن گاه با بیان جایگاه احکام و تشریعات در نگاه قرآن، بحث را پى مى‌گیرد. سپس از دو گونه ارتباط احکام با قرآن بحث کرده، ویژگى‌هاى سبک قرآن در بیان احکام و قوانین فقهى را زیر پنج محور بررسى مى‌کند. نویسنده، پس از شرح قلمرو حضور و نظارت فقه قرآنى به عوامل درونى - بیان نامتمرکز فقه قرآنى، توجه به تنگناها و شرایط اضطرار و انعطاف پذیرى و واقع‌...

 چگونگى حیات فقه قرآنى در بستر متحوّل زمان به همراه عناصر و زمینه‌هاى آن مورد نقد و بررسى قرار گرفته است. فقه مبتنى بر تشریعات قرآنى از پویایى ویژه‌اى برخوردار است. نویسنده با بیان دو نوع انگیزه براى طرح بحث جاودانگى و عدم جاودانگى قوانین شریعت، به بررسى سه دیدگاه در مورد عوامل جاودانگى شریعت پرداخته که عبارتند از: 1 - تغییر پذیرى احکام بر اساس تغییر موضوعات، 2 - نقش اجتهاد و 3 - پویایى ذهن و شن...

 نشان دادن نقش اهل‌بیت(ع) در شکل‌گیرى علوم قرآن و پى‌ریزى بنیادهاى آن است.  با گسترش قلمرو اسلام و رهیافت قرآن به سرزمین‌هاى دیگر، فهم آیات براى تازه مسلمانان مشکل مى‌نمود. پیامبر در زمان حیات خویش افرادى براى پاسخگویى به پرسش‌هاى تفسیرى و قرآنى مردم برگزید. اهل‌بیت پیامبر(ص) در عصر ایشان و اعصار بعد بیشترین نقش را در آشنا ساختن مردم با تفسیر و دانش‌هاى قرآنى برعهده داشتند. شکل‌گیرى دانش‌هاى ق...

 طبیعت و سرشت انسان در تفکر یهودى، مسیحى، مکتب‌هاى روان‌شناسى و از دیدگاه امام على(ع) مورد نقد و بررسى قرار گرفته است. انسان‌شناسى به شاخه‌هاى گوناگونى تقسیم مى‌شود اما کانون این پژوهش انتروپوسوفى - Anthroposophy - است. برخى به کلى سرشت انسان را منکرند و انسان را حاصل الگوهاى فرهنگى مى‌دانند. در تفکر یهودى انسان بد و شرور نیست. تفکر مسیحى نگاهى خوش‌بینانه به انسان ندارد. در عصر روشنگرى انسان بی...

 بررسى اهداف و فوائد داستانها از دیدگاه قرآن است. نویسنده، با ذکر این نکته که قصه در قرآن براى به حقیقت رساندن هدفهاى دینى سروده شده است، به بررسى آیات قرآن پرداخته و هدفها و فایده‌هایى از جمله: 1. تثبیت قلب پیامبر )ص( و رسالت او، 2. عبرت، 3. بهترین شیوه داستان سرایى، 4. غفلت زدایى، 5. بیان اصول دعوت پیامبران، 6. تفکر، 7. هدایت و رحمت براى مؤمنان، 8. اسوه‌سازى براى هدفهاى تربیتى، 9. بیان سنتهاى...

 ساختار انسان‌شناسى با تأکید بر تعالى شناختى از نگاه آیات قرآن مورد بررسى قرار گرفته است.  نویسنده با طرح شش نوع ساختار معرفت‌شناسى، زیست‌شناسى، جامعه‌شناسى، روان‌شناسى، روان کاوى و تعالى شناختى، معتقد است انبوه نظریاتى که بشر در طول تاریخ درباره ساختار آدمى داده مربوط به یکى از انواع پنج گانه نخست بوده و به ندرت درباره تعالى شناختى اظهار نظر شده است.  سپس به اهمیت تعالى شناختى پرداخته و تنها...

 معرفى و نقد و بررسى محتوایى و صورى ترجمه قرآن بهاءالدین خرمشاهى است. نویسنده، پس از گزارش کامل اطلاعات کتابشناختى؛ ترجمه روان، خوشخوان و جذاب، وجود برابر و معادل براى همه واژه‌ها و ترکیبات قرآنى، توضیحات در پانوشت‌ها، واژه‌نامه قرآنى، مقالات و فهرست توضیحات را از امتیازهاى این ترجمه برشمرده و موارد متعددى از ناهماهنگى گفتار مترجم با روش عملى ترجمه را به نقد کشیده است. و در پایان، نقاط قوت و ضع...

 نویسنده در آغاز از دو نگاه نسبت به امام على(ع) یاد مى‌کند؛ یکى نگاه اهل سنت و دیگر نگاه شیعه. سپس آن دو را جامع و کامل ندیده، عظمت شخصیت امام را فراتر از آن دو معرفى مى‌کند. آن گاه قرآن‌شناسى را، والاترین مشخصه امام دانسته با استناد به نمونه‌هاى تاریخى از نقش على(ع) در حلّ پرسشهاى قرآنى، مرجعیت وى براى عالمان و علوم قرآنى و تلاش ایشان در حاکمیت بخشیدن قرآن، سخن مى‌گوید. در پایان به گواهى على(ع)...