فلسفه عمل شاخه‏ای نو از فلسفه است که عمل آدمی را مورد پژوهش فلسفی قرار می‏دهد و به پرسش‏هایی از قبیل چیستی فعل و فاعل می‏پردازد و مقومات و شروط لازم برای تحقق فعل و فاعل را می‏کاود؛ همچنین از اختیار و آزادی عمل پرسش می‏کند و نسبت آن با اصل علیت را مورد توجه قرار می‏دهد. در این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی دیدگاه هیوم درباره مسائل فلسفه عمل می‏پردازیم. این مقاله از دو جهت، قابل توجه و...

در این پژوهش به بررسی ارتباط میان شک گرایی و محافظه کاری در اندیشه ی دیوید هیوم پرداخته ایم. ادعای اصلی نگارنده آن است که شک گرایی هیوم در عرصه ی شناخت شناسی بر نظریات سیاسی او تأثیر گذاشته و آن را به شکل محافظه کاری درآورده است. هیوم در طول تاریخ یکی از شدیدترین انتقادات را نسبت به توان عقل انسانی وارد ساخت. به نظر هیوم بسیاری از مفاهیم نه مبنای عقلانی دارند و نه عقلاً توجیه پذیر هستند. اما ما ...

علامه سیّد محمّد حسین طباطبایی و دیوید هیوم، دو اندیشمند بزرگ، یکی در جهان اسلام و دیگری در جهان غرب، به لحاظ داشتن اندیشه­های فلسفی تأثیرگذار، بسیار حائز اهمیّت هستند. در حوزه فلسفه اخلاق، هیوم به دنبال علم به طبیعت آدمی و انگیزه­ها و رفتار اوست و انسان را به عنوان موجودی عاقل و فعّال بررسی می‌کند و در پی آن‌ است تا نقش عقل را، به خصوص در اخلاق، بسیار کم­رنگ جلوه دهد. علامه طباطبایی نیز در مباحث م...

  هیوم در ارائة رأی خود دربارة منشأ باور دینی، از معرفت­شناسی تجربه­گرایانه­اش بهره می‌برد؛ اما پاره‌ای تعارضات درونی آن را نحیف می­کند و نظریة طبیعت­گرایانة هیوم دربارة خاستگاه دین را از انسجام و استحکام تهی می­سازد. بر این اساس، در این جستار ابتدا رأی هیوم دربارة منشأ دین بیان می‌شود و پس از بررسی میزان تأثیر معرفت­شناسی هیوم بر گزارة فلسفة دینی او، نقدهایی بر هیوم وارد می­کنیم که به‌طورعمده...

یکی از رایج‌ترین تقریرهای دلیل نظم در اثبات وجود خداوند، تقریر مبتنی بر تمثیل است. تقریری که کانون انتقادهای کوبنده دیوید هیوم قرار گرفته است. اما از زمان طرح نقدهای جدی هیوم بر دلیل نظم، اندیشمندان خدابـاور زیادی در سنت‌های دینی متفاوت تلاش نموده‌اند تا به انتقادهای هیوم پاسخ مناسب و قانع‌کننده ای دهند. در این میان استاد مرتضی مطهری در آثار مختلف خود به دلیل نظم و انتقادهای جدی هیوم پرداخته اس...

بیشتر شک دکارت و هیوم دو قسم شک متفاوت و گاه متمایز تلقی می‌شود که اولی شک دستوری و دومی شک واقعی است. هرچند آرا و دیدگاه‌های دکارت و هیوم در مورد شک از یک منظر نشان‌گر این واقعیت است که شک هیوم نه‌تنها ادامۀ شک دکارتی نیست، بلکه دارای تفاوت‌های بنیادین هم به جهت صوری و هم به جهت محتوایی با آن است، اما از سوی دیگر، برخی عناصر دال بر غیرواقعی و غیرکامل‌بودن شک هیوم وجود دارد. به‌گونه‌ای که در ای...

با نگاهی به اخلاق‌شناسی در فلسفۀ جدید، شاهد دو دیدگاهِ استقلال‌گراییِ اخلاق نسبت به دین و تحویل‌گراییِ اخلاق نسبت به دین در طیف‌های مختلف آن هستیم. بلندپروازی هیوم برای تثبیت علم اخلاق، در جدال بین جاه‌طلبی‌های طبیعت‌گرایانه و داوری‌های شکاکانۀ وی، اخلاق را نه‌تنها مستقل از دین نشان می‌دهد، بلکه دین را مخرب اخلاق نیز معرفی می‌کند. در این مقاله، با توجه به دیدگاه‌های متعدد موجود در باب نسبت دین و ا...

بیشتر شک دکارت و هیوم دو قسم شک متفاوت و گاه متمایز تلقی می شود که اولی شک دستوری و دومی شک واقعی است. هرچند آرا و دیدگاه های دکارت و هیوم در مورد شک از یک منظر نشان گر این واقعیت است که شک هیوم نه تنها ادامۀ شک دکارتی نیست، بلکه دارای تفاوت های بنیادین هم به جهت صوری و هم به جهت محتوایی با آن است، اما از سوی دیگر، برخی عناصر دال بر غیرواقعی و غیرکامل بودن شک هیوم وجود دارد. به گونه ای که در ای...

یکی از آثار دیوید هیوم، فیلسوف تجربه‌گرای اسکاتلندی قرن هجدهم، مقاله بسیار کوتاهی است با عنوان «درباره تراژدی». در غالب پژوهش‌ها با موضوع بررسی نظرگاه هیوم درباره تراژدی، این مقاله جایگاهی مرکزی دارد. هیوم با این پرسش مقاله را آغاز می‌کند که چگونه تراژدی با وجود انفعالات ناگوار و دردآوری که برمی‌انگیزد، هم‌چنان لذت‌بخش است؟ این مسئله او را بر آن می‌دارد که بر موضوع تراژدی و رابطه آن با انفعالات...

یکی از رایج ترین تقریرهای دلیل نظم در اثبات وجود خداوند، تقریر مبتنی بر تمثیل است. تقریری که کانون انتقادهای کوبنده دیوید هیوم قرار گرفته است. اما از زمان طرح نقدهای جدی هیوم بر دلیل نظم، اندیشمندان خدابـاور زیادی در سنت های دینی متفاوت تلاش نموده اند تا به انتقادهای هیوم پاسخ مناسب و قانع کننده ای دهند. در این میان استاد مرتضی مطهری در آثار مختلف خود به دلیل نظم و انتقادهای جدی هیوم پرداخته اس...