هنجارگریزی از ارکان اصلی مکتب فرمالیسم به شمار می رود.این اصطلاح که نخستین بار توسط ویکتور شکلوفسکی ـ فرمالیست معروف روسی ـ با مقاله ی «هنر به منزله ی شگرد» مطرح شد، حاکی از برانداختن پرده ی عادت از مقابل دیدگان مخاطبان است به گونه ای که خواننده یا شنونده واقعیات اشیا را به شکلی تازه دریافت کند. هنجار گریزی در بر گیرنده ی شیوه هایی می شود که زبان شعر را از زبان نثر ممتاز می سازد و موجب «رستاخیز...

دراین پایان نامه پس از مروری بر پیشینه زبان شناسی نقشگرا و همچنین زبان و هنر کلامی از دیدگاه نقشگرایی ، مطالعات زبان شناختی ادبیات در ایران بررسی شده است. سپس مبانی نظری دستور نقشگرای متن بنیاد هلیدی به تفصیل شرح داده شده است . با توجه به مبانی این دستور ، هنجارگریزی و ساختمان متنی چند شعر از شاملو مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است . پس از بررسی انواع هنجارگریزی و بسامد آنها دراشعار مورد بررسی ...

در مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، ضمن اشاره به ساختار زبانی گزارش های فوتبال سیما، به بررسی ناهنجاری های ساختاری و معنایی ـ کلامی این گزارش ها پرداخته شده است. هدف اصلی این پژوهش تنها طرح ناهنجاری های زبانی گزارشگران نیست، بلکه ارائه راهکارهایی به منظور کاهش این نارسایی ها و سرانجام، معیارسازی زبان گزارش فوتبال است. برای دست یافتن به این مهم پس از تهیه پیکره زبانی (پانزده دقیقه پ...

چکیده هنجارشکنی در شعر امروز، از روش های مهم و تا حدی از مولفه های ساختاری آن است که شاعر با توجه به تجزیه وتحلیل های خود به این ویژگی(هنجارشکنی) دست می یابد و با شکستن هنجارها، خود به گونه ای هنجار آفرینی می کند. هنجارشکنی درواقع رویکردی است که قاعده های متعارف را هم به لحاظ محتوایی و هم به لحاظ شکلی و ساختاری در شعر بر هم می زند و هم به توسعه ی زبان شعری و زیبایی کلام در شعر پرداخته و هم لذ...

پژوهش حاضر به تحلیلِ گفتمان کتاب "وغ وغ ساهاب" اثر صادق هدایت می پردازد. این اثر در مجموع شامل 35 قضیه طنز است که 20 قضیه آن در قالب نظم و 15 قضیه دیگر به صورت نثر به رشته تحریر در آمده است. در این پژوهش 11 متن از میان متون منظوم به طور تصادفی برگزیده شده و با استفاده از نظریه عمومی طنز کلامی آتاردو و رویکرد اجتماعی- شناختی ون¬دایک، به منظور یافتن مهم¬ترین عامل سازندة طنز و همچنین عناصر و عوامل ...

مطالعۀ شعر از دیدگاه زبان‌‌شناسی، تمام نشانه‌‌های کلامی در دستگاه‌‌های گوناگون شعری را بررسی می‌‌کند. زبان‌‌شناس ساختارگرا نیز با بررسی عناصر زبانی گوناگون، مسایل معناشناسی را در تمام سطوح زبان تحلیل می‌‌کند و دستگاه‌‌های عروضی، آوایی، واژگانی، نحوی و بلاغی را در خدمت معنا و ادبیّت متن قرار می‌‌دهد. هدف این پژوهش، بررسی این دستگاه‌‌ها در ارتباط با ساختار و محتوای شعر و نقش هر یک در ایجاد توازن و...

تأمّل در احوال و اقوال مشایخ و بررسی تعامل میان نظام هدفمند و منسجم خانقاه و جامعه، نشان می‌دهد که تزکیه و تعلیم مریدان و عامّة مردم بر محور ارزش‌ها و اندیشه‌های صوفیانه، هدف و رسالت اصلی تصوّف اسلامی بوده است. صوفیان بزرگ برای تحقّق این هدف، همواره از کلام به عنوان مهمترین وسیلة تأثیرگذاری بر مخاطبان خود بهره برده اند. نظر به اهمیت این موضوع، این پژوهش می‌کوشد تا اسباب، صور و موجبات این هنجارگریز...

آشنایی زدایی یکی از مفاهیم اساسی در نظریهء فرمالیست های روس است. در یک تعریف گسترده، آشنایی زدایی عبارت است از تمامی شگردها و فنونی که نویسنده یا شاعر از آنها بهره می برد تاجهان متن را به چشم مخاطبان خود بیگانه بنمایاند. یکی از روش های مهم آشنایی زدایی، هنجارگریزی یا خروج اگاهانه از زبان معیار است. درغزلیات شمس انواع مختلفی از هنجارگریزی مورد استفاده قرار گرفته که عبارتند از: هنجارگریزی معنا...

منوچهر آتشی در زمره شاعران معاصری است که با استفاده از انواع روش های هنجارگریزی، زبان شعری اش را برجسته کرده است. تأمّل و تعمّق در تحلیل اشعار منوچهر آتشی نشانگر این واقعیت است که وی به صورت گسترده از ابعاد گوناگون در برجسته کردن زبان شعری اش- که گاه به صورت عمدی بوده است- از انواع هنجارگریزی بهره برده است. در این مقاله نمونه هایی از هنجارگریزی در شعر آتشی در ابعاد گوناگون آورده شده است. هدف نهای...