هدف از انجام این پژوهش توصیف و تحلیل یکی از حیطه¬های ارتباطی رو در رو به نام مشاجره¬های زن و شوهر است. بررسی این نوع ارتباط با استفاده از دیدگاه زبانشناسی اجتماعی و قوم¬نگاری ارتباط انجام می¬گیرد. این پژوهش داده مبنا است و داده¬های موجود در آن از طریق مشاهده پنج فیلم سینمایی انجام گرفته است. داده¬های گردآوری شده با استفاده از مدل هشتگانه پیشنهادی دل هایمز (1962) تجزیه و تحلیل می¬شوند. در این مد...

پژوهش پیش‌رو سعی بر آن دارد تا در پرتوی مفهوم هَیجامَد (هیجان+ بسامد) و با بهره­گیری از مدل هایمز (1967)، به بررسی موشکافانۀ قطعۀ زبانی «ناز کردن» در زبان فارسی بپردازد. یافته­های این پژوهش نمایانگر آن است که قطعۀ زبانی «ناز کردن» و ترکیب­های حاصل از آن، همواره در فرهنگ سنتی و جمع­گرای ایرانی جاری و ساری است و واژگان مرتبط با آن، چه بسا دربارة گذشته، دارای گستردگی بیشتری می­باشد. تعدد کاربرد ...

در این پژوهش، با استفاده از رویکرد قوم نگاری ارتباط هایمز (1974) رویدادهای ارتباطی فیلم جدایی نادر از سیمین تحلیل شده است. بر اساس این رویکرد اجزای گفتار در قالب مدل speakingتحلیل میشوند. هر یک از حروف این واژه به یکی از اجزای گفتار اشاره دارد. s به مکان فیزیکی و ساحت روانی، p به مشارکین در گفتار، e به اهداف، a به توالی کنش ها، k به لحن کلام، i به ابزار و مجرای ارتباطی، n به هنجارهای تعامل و تف...

با توجه به نقش زبان در شکل­دهی فرهنگ یک جامعه، پژوهش حاضر بر آن است تا به بررسی کاربردهای دعا در زبان فارسی و انگلیسی بپردازد. جهت تحقق این هدف، 168 فیلم فارسی و انگلیسی مشاهده شد و نمونه­های گویا از دعا کردن یادداشت شد و سپس مورد بررسی قرار گرفت. پس از جمع­آوری داده­ها، آن­ها را با استفاده از مدل هایمز (1967)، مورد کنکاش قرار دادیم. نتایج این تحقیق حاکی از دو برابر بودن کاربردهای «دعا» در زبان...

نظر به اهمیت زبان و واژگان در منعکس نمودن باورهای فرهنگی حاکم بر جوامع و در نهایت، شناخت بهتر و کامل‌تر این باورها، جستار حاضر که در زمرۀ پژوهش‌های جامعه‌شناسی زبان قرار دارد، بر آن شده است تا در پرتوی الگوی هایمز (1967)، به بررسی کارکردهای مختلف قطعۀ زبانی «مرگ» و عبارات مرتبط با آن، در پیکره‌ای نمونه از زبان فارسی بپردازد. «مرگ» و عبارات وابسته به آن ازجمله مضامینی هستند که از زوایای مختلف فر...

بشر در طول تاریخ برای ارتباط مؤثر با سایر افراد جامعه، راهکارهای متفاوتی را آزموده است. ازنگاره‌های اولیه بر دیوار غارها تا دیوار نوشته‌ها و ماشین نگاره‌ها همگی سعی دارند تا مانند آیینه‌ای تمام نما، گزارشگر ذهنیّات، احساسات و عواطف، ‌آمال و آرزوها و دردهای بشری باشند. ماشین نگاره (ماشین نوشته) یکی از نمادهای مهم زبان، در جوامع شهری است که کمتر  توجه محققان ایرانی شده است. در این پژوهش، ارتباط از...

پژوهش پیش‌رو بر آن است تا در بستر الگوی هایمز (1967)، به کنکاش و شناسایی کاربردهای گفتمانی «نمی­دانم» در زبان فارسی بپردازد. در این تحقیق از نوع کیفی بوده و جمع­آوری داده­های مورد نیاز بر مبنای مشاهده در محیط طبیعی و به شکل هدفمند صورت گرفته است؛ به این صورت که تعداد 450 بافت­ طبیعی که افراد در تعاملات روزمرۀ خود مورد استفاده قرار می­دادند و در آنها قطعۀ زبانی «نمی­دانم» بکار رفته بود ضبط گردید...

واژة «قسمت» و عبارت‌های هم‌معنای آن مفاهیم عجین‌شده در فرهنگ فارسی هستند که به‌کاربردن صحیح و فهم آنها نیاز به تعمق و بررسی دارد؛ ازاین‌رو، در این پژوهش کوشیدیم تا نگاهی زبانی ـ تاریخی به باور تقدیرگرایی در جامعة ایران بیندازیم و با به‌کاربردن نظریة اسنادی به بررسی دقیق‌تر این باور بپردازیم؛ بنابراین، در 4 ماه، 280 موقعیت گفتمانی از افراد با گروه‌های سنی، سطح تحصیلات و مشاغل مختلف گردآوری شد. س...

هدف از انجام این پژوهش توصیف و بررسی یکی از رویدادهای ارتباطی تحت نام "گزارش زنده ی فوتبال" در زبان فارسی است که از ویژگی های مشخص کننده ی آن، ارتباط گزارشگر در مقابل مخاطبین (یک نفر در برابر جمع) می باشد. این تحقیق به تحلیل این نوع ارتباط از دیدگاه قوم نگاری خواهد پرداخت. قوم نگاری به توصیف روابط اجتماعی در اقوام مختلف می-پردازد و قوم نگاری ارتباط که زیر مجموعه ای از زبان شناسی اجتماعی است به ...

ارتباط میان زبان، مذهب و فرهنگ: تحقیق و تدقیقی در کارکردهای لقب «حاجی» و واژه‌های وابسته در زبان فارسی رضا پیش‌قدم[1]پریا نوروز کرمانشاهی[2]دریافت: 4/3/92تصویب: 28/8/92  چکیدهبا توجه به اهمیت نقش زبان در شکل‌دهی و تغییر باورهای مذهبی و فرهنگی مردم جامعه، پژوهش حاضر در صدد است تا به بررسی موشکافانة واژة ارزشی «حاجی» و واژه‌های وابسته به آن بپردازد. بدین منظور حدود 300 بافتی که در آنها گفتمان مرت...