در چگونگی آفرینش فضاهای معماری در نگارگری ایرانی عوامل متعددی تاثیر داشت هاند. در دوره تیموریان کمال الدین بهزاد با به خدمت گرفتن کلیه مبانی تصویری، فضاهای معماری بیشتر مورد توجه قرار گرفتند. در نگارگری های بهزاد، اصول خاصی است، جایگاه ویژه ای » نسبت طلایی « بر صحن هپردازی فضا حاکم بود و عناصر معماری براساس این ضوابط که همان اصل داشت هاست. درنگاره ساخت مسجد جامع سمرقند، خطوط به قسمت خاصی از مرا...

دوره ی تیموری را از جنبه های توسعه ی علم و فرهنگ و هنر می توان دوره ای درخشان دانست به ویژه در عرصه ی علم و فرهنگ و هنرهای وابسته به آن آثار و مراکز علمی فراوانی خلق شد و نوآوری هایی صورت گرفت که موجب اعتلای علم و فرهنگ شد. تیمور فردی سنگدل و سفاک بود اما به سبب کشورگشایی های خود به سرزمین های دیگر، دستور می داد اهل حرفه و هنرها را از بین اسرا جنگی جدا سازند و آنها را به مراکز مهم حکومتی خود به...

حاصل تمهیدات شگرف هنرمندانی چون کمال الدین بهزاد در عرصۀ نگارگری اواخر سدۀ نهم همبستگی آن با معماری بود. به تصویر درآمدن فضاهای معماری و نقوش تزیینی آن در نگاره ها در بناهای عظیم و باشکوه اطراف هنرمندان ریشه داشت.. تزیینات فراوان سطح بنا که بر حس وحدت و اثربخشی آن می افزود حتی بر لباس پیکره ها نیز نقش بست. بدین ترتیب، اگرچه حضور فضای معماری در تصویر اکثراً به جهت ضرورت داستان به تصویر کشیده شده ...

مسجد جامع یزد با قامتی برافراشته در دل کویر، یکی از مساجد عظیم و مهم دوران معماری ایرانی، اسلامی است . درخشندگی کاشی ها، بلندی مناره ها، زیبای گچ کاری، گشادی صحن، خوابیدگی گنبد، شبستان زمستانی وسیع، ایوان بزرگ و غرفه ها، گوشواره ها، رواقها و طنبی ها همه در بالاترین حد زیبایی است . آنچه در کنار مکان و فضای مسجد نقشی شاخص و بارز را ایفا می کند، نقوشی نقر شده بر بستر اجر و نقوش کاشی است . مسجد جام...

بناهای مذهبی از دوران پیش‌ازتاریخ تا زمان حاضر نقش مهمی در تشکیل عناصر ساختاری شهرها، سکونتگاه­ها و حتی روستاها ایفا نموده­اند. به‌طوری‌که کاوش­های باستان­شناسی و شواهد موجودِ تاریخی نشان می­دهند؛ معابد و اماکن مذهبی در دوره­های قبل از اسلام همواره یکی از مراکز کانونی تجمع مردم برای انجام مراسم آیینی بوده­اند. استان اصفهان یکی از مناطق مهم تاریخی کشور در تمامی ادوار آنست که بناهای بسیاری در آن ه...

پژوهش حاضر به بررسی تطبیقی نقوش توپی گچی ته آجری دوره ایلخانی در دو بنای مسجد جامع اشترجان و بقعه پیربکران در منطقه لنجان اصفهان می پردازد که به روش بینامتنی درون جغرافیایی مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا موقعیت تاریخی، جغرافیایی و سیاسی ایران در دوره مغول مورد بررسی قرار گرفته است. سپس موقعیت اجتماعی و مذهبی و هنر و معماری ایلخانان در ایران مورد تحلیل قرار گرفت. سپس تعریفی مختصر از بقعه و مسج...

مسجد–مدرسه دارالاحسان در شهر سنندج قرار دارد. دارای دو بخش مسجد و مدرسه است. این بنا در دورة قاجار و از سال 1226 تا 1232 هـ.ق. ساخت آن به درازا کشیده است. یکی ویژگی‌های بارز این بنا استفاده گسترده از آیات قرآنی در نماهای بیرونی و داخلی آن است. با اینکه در نگاه نخست به نظر می‌رسد که مهم‌ترین آرایه‌های آن کاشی‌کاری باشد، ولی در تمامی بخش‌های کاشی‌کاری آیات قرآنی بکار برده‌شده است. از آیات قرآنی ع...

فروپاشی سیاسی هر حکومت به معنای محو کلیه آثار فرهنگی آن حکومت نیست به خصوص زمانی که حکومت مورد نظر، از بنیان های فرهنگی استواری برخوردار باشد. انقراض سیاسی ساسانیان یک تحول سیاسی -  مذهبی بود که بازتاب فرهنگی این دوره تا قرن ها پس از ساسانیان در تولیدات فرهنگی قلمرو آن  قابل مشاهده است. مطالعه معماری دوره اسلامی به ویژه قرون اولیه آن با اتکاء به این موضوع، دستاوردهای قابل توجهی در پی خواهد داشت...

محراب در معماری مسجد نقش و اهمیت حیاتی دارد، از آن جهت که یکی از مهمترین بخش های بنا، نقطه عطف نمازگزار و نشان دهنده قبله مسلمانان است، بنابراین مکان ظهور هنر نمایی هنرمندان مسلمان در طول زمان بوده است. گچبری از جمله هنرهایی است که در عصر ایلخانی به خصوص در محراب های این دوره به اوج شکوفایی رسیده است. محراب گچبری مسجد جامع تبریز که یکی از این نمونه هاست، شاهکاری در تزئینات معماری ایران، در این ...

بسیاری از نگارگران به طور معمول، از فضاهای واقعی و عینی برای طراحی آثار خود استفاده کرده اند و متناسب با موضوع اثر، از فضاها و تزئینات معماری بهره برده اند . با توجه به تعداد زیاد این گونه نگاره ها ، در این مقاله سعی شده تا به بررسی و مطالعه برخی از نگاره های کمال الدین بهزاد در مکتب هرات و صفوی ، که در آنها تزئینات معماری اسلامی وجود دارد ، پرداخته شود. آیا بهزاد با دیدن آثار معماری معاصرش ، ف...