گرایش­های مذهبی، تأثیر شگرفی بر متون فرهنگی- ادبی ملت­ها نهاده و می ­نهد. در محدوده­ی زبان پارسی نیـز مـی­توان برخی از این تأثیرات را مشاهده کرد. تغییر گرایش مذهبی ایرانیان، از مذهب تسنن به تشیع، تغییرات عمده­ای را در متون ادبی بر جای نهاد؛ از جمله سمبل عدل که تا پیش از عهد صفویه به خلیفه­ی دوم، عمربن ­خطاب، اختصاص داشت، به علی ­بن­ابیطالب(ع) منتقل شد.     نهج ­البلاغه، اثر ارزشمند امام علی(ع)...

نهج البلاغه، پس از قرآن کریم، مقدس ترین متن دینی شیعه و برجسته ترین متن ادبی عرب است. از قرآن کریم که بگذریم، هیچ متن مقدسی در فرهنگ اسلامی به اندازه نهج البلاغه نسخه خطی، شرح و تفصیل و ترجمه ندارد و متون ادب فارسی و عرب پس از قرآن کریم، آن مایه که از نهج البلاغه اثر پذیرفته، از هیچ متن مقدسی اثر نپذیرفته است. با این حال، برخی کوشیده اند این کتاب مقدس را مخدوش و متحول جلوه دهند; از این رو گاه ...

هدف پژوهش حاضر این است که تأثیرپذیری شاهنامه فردوسی از کلام امام علی، علیه السلام، در نهج البلاغه را مورد بررسی قرار دهد. با توجه به اینکه از همان ادوار نخستین ادب فارسی، سخنوران و ادیبان اثر خود را با سخنان آن حضرت آراسته اند و جهت حرمت بخشی به اثر خویش و جاویدان ساختن آن، به دامن قرآن و حدیث آویخته اند و نهج البلاغه نیز مورد توجه آنان بوده است. فردوسی حکیم، شاعری بزرگ و از ارکان ادبیات فارسی،...

نهج البلاغه، پس از قرآن کریم، مقدس ترین متن دینى شیعه و برجسته ترین متن ادبى عرب است. از قرآن کریم که بگذریم، هیچ متن مقدسى در فرهنگ اسلامى به اندازه نهج البلاغه نسخه خطى، شرح و تفصیل و ترجمه ندارد و متون ادب فارسى و عرب پس از قرآن کریم، آن مایه که از نهج البلاغه اثر پذیرفته، از هیچ متن مقدسى اثر نپذیرفته است. با این حال، برخى کوشیده اند این کتاب مقدس را مخدوش و متحول جلوه دهند; از این رو گاه ...

تاریخ ادب عربی نام آوران بیشماری را در عرصه علم و ادب به تصویر کشیده است لکن بعضی از آنان همواره جاودانه اند و در این راستا مولی الموحدین أمیر المؤمنین علی (ع)، نبوغ سرشار و شخصیت عظیمش او را به نهایت رشد و کمال در همه زمینه ها رسانید بگونه ای که خود واضع علم و ادب گردید فکر مواجش، اندیشه زلالش، روح مصفایش، زیبائی بیانش ما را بر آن داشت تا در سایه سار سریان وجریان فیوضاتش شاهد قطره ای از این اق...

بر اساس نظریه ی بینامتنیت هر متن ادبی، آگاه یا ناخودآگاه، زایش و باز خوانشی از آثار ادبی پیش از خود یا معاصر با خود است. نهج البلاغه از هنگام ظهور تاکنون [بعد از قرآن کریم] همواره به عنوان یکی از منابع مهم و کلیدی ادبای عرب و ایران به شمار می­رود. در این میان الگوپذیری شاعران کلاسیک سرای ایرانی از سخنان و مفاهیم ارزشمند امیر مؤمنان (ع)، برجسته­تر است، به گونه ای که انواع بینامتنیت نهج البلاغه د...

تأثیر فرهنگ اسلامی در متون ادب فارسی، که از عالی‏ترین عناصر فرهنگی و اندیشه ایِ جامعه محسوب می‏شوند، امری انکارناپذیر است و کم تر شاعر یا نویسنده ای است که بازتاب معارف اسلامی را در کلام خود نداشته باشد. در این بین، نهج البلاغه تأثیر شگرفی در شعر و نثر فارسی گذاشته است؛ بسیاری از شعرای زبان فارسی کوشیده اند تا با توجه به میزان درک و توانایی خود از نهج البلاغه و آموزه های اخلاقی و تعلیمی آن بهره ...

ابن‌ابی‌الحدید و ابن‌میثم دو شارح مشهور نهج البلاغه در قرن هفتم هستند. ابن ابی الحدید براساس دیدگاه معتزلی خود معتقد است که عمل در مفهوم ایمان وارد می‌شود اما ابن‌میثم بر اساس دیدگاه امامیه معتقد است که عمل جزو آثار ایمان است و در معنای آن وارد نمی‌شود. بنابر این با مقایسه شرح نهج البلاغه ابن‌ابی‌الحدید با شرح نهج البلاغه ابن‌میثم پیرامون موضوع ایمان مشخص می‌گردد که دیدگاه کلامی این دو عالم تأث...