نمایشنامۀ چهارصندوق نوشتۀ بهرام بیضایی با درون‌مایۀ‌ سیاسی _ اجتماعی در دهۀ چهل یکی از مناسب‌ترین نمونه‌های آثار این نمایشنامه‌نویس برای نقد جامعه‌شناختی ادبیات است. نقد جامعه‌شناختی ادبیات با ایجاد پیوند میان اثر ادبی و جامعه توانسته جایگاه و اهمیت خود را در میان انواع نقد نشان دهد و در حال حاضر یکی از روش‌های سودمند و کاربردی در بررسی آثار هنری به شمار می‌رود. روش مورد استفاده در این نوشتار ر...

از نظر لوسین گلدمن، فرد نویسنده عناصر خلاقیتش را از زمانۀ خویش و جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند، می‌گیرد. در جامعه افرادی استثنایی حضور دارند که علاوه بر توانایی ذاتی هنری‌، آگاهی‌شان هم نسبت به جهان‌بینی طبقه اجتماعی خودشان به حداکثر میزان ممکن است. اگر این افراد به توانایی بیان بدیع مسائل طبقاتی دست پیدا کنند، می‌توانند آثاری بیافرینند که بیانگر جهان‌بینی طبقه اجتماعی خودشان باشد. آنچه باعث ب...

چکیده نقش رادیو در گسترۀ وسیع وسایل ارتباط جمعی، به ویژه آنجا که سخن از ارتباط با گروه انبوهی از مخاطبان با خصوصیات نا همگون به میان می آید، برجسته تر از سایر رسانه های جمعی است و نمایشنامۀ رادیویی نیز به عنوان کیی از برنامه های پر مخاطب رادیو، در کشورهای مختلف دنیا رونق ویژه ای دارد. در این مقاله، ضمن تشریح ویژگی های منحصرب هفرد رادیو، به بررسی ویژگی های زبان در رسانة رادیو پرداخته شده اس...

این مقاله قصد دارد الگوی داستانی نمایشنامۀ داستان دور و دراز سفر سلطان به... دیار فرنگ را با روش فراداستان نگارانه ای که در ادبیات داستانی پسامدرن رایج شده است، مطابقت دهد. فراداستان حاصل رواج دیدگاهی در ادبیات است که در مخالفت با نحلۀ رئالیسم ادبی، می کوشد تا چارچوب ارجاع داستان به واقعیت را مورد شک قرار دهد. در این نوع از داستان، عناصر داستانی مانند طرح، شخصیت، زمان و مکان جایگزینی از واقعیت ...

مفهوم کودکی و نمایشنامه‌نویسی در ایران، به مفهوم غربی آن، محصول شرایط نوین اجتماعی است که از عصر مشروطه آغاز شد. این روند، در دهة چهل به اوج بالندگی و شکوفایی و تغییر رسید. پیوستگی و دگرگونی انگارۀ کودکی و نمایشنامه را در آثار نمایشنامه‌نویسان جریان سازی همچون بهرام بیضایی می‌توان مشاهده کرد. در این نوشتار، تصویر و انگاره کودکی، در نمایشنامه‌های دهۀ چهل وی، که کودک در آن حضور دارد، به روش تحلیل...

این مقاله قصد دارد الگوی داستانی نمایشنامۀ داستان دور و دراز سفر سلطان به... دیار فرنگ را با روش فراداستان نگارانه ای که در ادبیات داستانی پسامدرن رایج شده است، مطابقت دهد. فراداستان حاصل رواج دیدگاهی در ادبیات است که در مخالفت با نحلۀ رئالیسم ادبی، می کوشد تا چارچوب ارجاع داستان به واقعیت را مورد شک قرار دهد. در این نوع از داستان، عناصر داستانی مانند طرح، شخصیت، زمان و مکان جایگزینی از واقعیت ...

در این مقاله، نمایشنامۀ نفرین طبقۀ گرسنه اثر «سم شپرد» مورد تحلیل و هویت شخصیت‌های اصلی مورد بررسی قرار می‌گیرد. شخصیت‌پردازی یکی از مشخصه‌های کلیدی در ادبیات نمایشی است که در این نمایشنامۀ شخصیت‌محور اهمیت بیشتری می‌یابد. برای یافتن علت عملکرد شخصیت‌ها، تحلیل هویت آن‌ها از طریق روانکاوی اجتناب‌ناپذیر می‌نماید و برای این منظور، نظریه‌های «ژاک لکان» سنگ محک مناسبی می‌باشند. "لکان"  "هویت"  را از...

چکیده    آمال و آرزوهای انسان همواره امیدبخش زندگی و راه آینده بوده‏اند، چرا که آدمی بدون امید و آرزو قادر به ادامۀ حیات خویش نیست. این موضوع که جزئی جدانشدنی از زندگی انسان است، در ادبیات نیز نمود پیداکرده است. در نمایشنامۀ "مرغ دریایی" که آن را شخصی‏ترین اثر چخوف می‏نامند، ما با قهرمانانی روبه‏رو هستیم که آرزوها و آرمان‏های والایی در سر دارند، آنها به‏خوبی از ایده‏آل‏هایشان سخن می‏گویند و روی...

«شهرزاد» اثر ماندگار پدر نمایشنامه‌‌نویسی عربی؛ توفیق الحکیم با استناد به داستان هزارویک شب در جامه‌ای فلسفی ابداع شده‌ و نه تنها در بُعد اندیشگانی، بلکه از نظر ادبی نیز حائز اهمیت است. همواره مقوله‌‌هایی وجود دارند که به دلیل تعلق به فرهنگ مبدأ به راحتی قابل انتقال به متن مقصد نیستند. انتقال این مقوله‌ها که به نام مقوله‌های فرهنگ‌محور شناخته می‌شوند با دشواری زیادی روبه‌رو است. پیوند‌ه...

منظومه های عاشقانه نظامی تحولات عظیمی در فضای ادبی ایران پدید آورد و این مسئله در آثار ادبی بعد از او خود را نشان داد. لیلی و مجنون نام نمایشنامه ای ست از پری صابری که برمبنای لیلی ومجنون نظامی گنجوی نوشته شده است. هدف مقاله حاضر ارائه عناصر لازم در این متن نمایشی و بازنمایی این عناصر در نوشته وی می باشد.  در کل می توان گفت صاحب اثر توانسته مطابق با اصول نمایشنامه نویسی پیش رود وضمن تغییراتی که...