توراندخت، بر نام شاهدخت یکی از روایت‌های هزار و یک‌روزاست که تا امروز مایة خلاقیت بسیاری از ادبای ایران و نمایشنامه‌نویسان جهان بوده،ولی شناخت آن در ایران مغفول مانده است. برتولت برشت نمایشنامه‌نویس پرکار و نظریه‌پردازنمایشنامة روایی یا غیرارسطویی سدة بیستم توانسته با استفاده از بنمایة روایتتوراندخت، نوآوری‌های شگرفی آفریده و به قول خود غروب خرد و عقلانیت عصرش را بهتصویر بکشد. علی‌رغم پژوهش‌های...

با مقایسة محتوای نمایشنامة نبرد هرمان اثر کلایست، با منابع تاریخی، تاریخ نگاران بزرگی همچون تاسیتوس و هم چنین مقایسة آن با نمایشنامة تاریخی نبرد هرمان اثر کلوپشتوک این سؤال مطرح می شود که آیا کلایست محتوای وقایع نمایشنامة تاریخی اش را از آثار مورخانی همچون تاسیتوس اقتباس کرده است و یا این اثر تقلیدی از اثر کلوپشتوک است. با بررسی و مقایسه اجمالی روشن می شود که واقعیات تاریخی ترسیم شده در اثر کلا...

با مقایسة محتوای نمایشنامة نبرد هرمان اثر کلایست، با منابع تاریخی، تاریخ‌نگاران بزرگی همچون تاسیتوس و هم‌چنین مقایسة آن با نمایشنامة تاریخی نبرد هرمان اثر کلوپشتوک این سؤال مطرح می‌شود که آیا کلایست محتوای وقایع نمایشنامة تاریخی‌اش را از آثار مورخانی همچون تاسیتوس اقتباس کرده است و یا این اثر تقلیدی از اثر کلوپشتوک است. با بررسی و مقایسه اجمالی روشن می‌شود که واقعیات تاریخی ترسیم شده در اثر کلا...

در مقالة حاضر، با بررسی گرایش میرزا فتحعلی آخوندزادهبه انجمن فراماسونری و ارتباطش با اعضای فراموش­خانة ملکم­خان، به نمایشنامه­نویسی او از منظر این ارتباط پرداخته­ایم. در این پژوهش ابتدا گرایش آخوندزاده به محافل فراماسونری در تفلیس و ارتباط او با فراموش­خانة ملکم­خان اثبات و به مؤلفه­های فکری مشترک او با فراموش­خانة ملکم­خان و اعضای آن اشاره و سپس جایگاهِ نمایشنامه در اندیشة آخوندزاده تبیین شده­ا...

اکبر رادی از نمایشنامه¬نویسان نام¬آشنای ایرانی ا ست که در پردازش آثار هنری خود از سبک، زبان و بیان ویژه ای برخوردار است. از دیرباز، او به واقع¬گرایی در ادب نمایشی نام بردار بوده؛ اما گاهی نیز در طرح دیدگاه¬های اجتماعی خود، از زبان و بیان نمادین بهره برده که برایند آن، خلق تیپ¬ها و فضاهای نمادینی است که با وجود ملموس و واقعی بودن، می¬توانند نمونه ای برای تیپ¬های مشابه و شرایط همسان باشند. ازاین ...

ماهیت تئاتر سیاسی دههﻫﺎی هفتاد و هشتاد بریتانیا را ﻣﻰتوان باپایداری آن در برابر گفتماﻥهای ایدئولوژیک قدرت حاکم- به ﻭیژه حزب نومحافظهﻛﺎرمارگارت تاچر-بررسی کرد. نمایشنامهﻧﻮیسان انگلیسی که ازاندیشة میشل فوکو تأثیر بسیار گرفتهﺍند، با استناد ﺑﻪ رویدادهای تاریخ، تلاش کردﻩانددر برابر پنداشتﻫﺎی آرمانی قدرت حاکم سکوت نکنند. از جملة آنها، کاریل چرچیل است کهدر نمایشنامة پاسباﻥهای مهربان (١۹۸۴) با تأثیرپذی...

این مقاله در نظر دارد تا با توجه به نظریة هگل در پیوند با فلسفة هنرهای زیبا خوانشی تازه از قصة زمستان شکسپیر به دست دهد. پژوهشگران تلاش خواهند کرد ایده‌های هگل را دربارة جنبه‌های هنری نمایشنامة نامبرده به کار گیرند. در این مطالعه، ارزش‌های زیبایی‌شناختی نمایشنامه از دو دیدگاه متفاوت اما کاملاً وابستة کلاسیسیسم و رمانتیسیسم و با توجه به تعاریف هگل از دوره‌های متفاوتِ ظهور و رشد و نموِ شکل‌های هنری ...

تیتوس ماکیوس پلوتوس1 از کمدی‏نویسان رم باستان است. نمایشنامه‏های کمدیِ پلوتوس و ترنس، که دیگر کمدی نویس معروف رم باستان است، تاثیر زیادی بر مولیر کمدی‏نویس مشهور قرن هفده در فرانسه گذاشته‏اند. شواهدی که به دست ما رسیده‏اند حاکی از این هستند که نمایش‏های پلوتوس در جلب رضایت تماشاگران بسیار موفق‏تر از نمایش‏های ترنس بوده‏اند. یکی از ویژگی‏های آثار پلوتوس، استفاده از متاتئاتر است. پنج وجه مشخصه متا...

تئاتر روایی (episches theater) برشت نقد تماشاگر را از شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی حاکم برجهان می طلبد و او را به چالش با نظام حاکم و تعمق در بارة چگونگی تغییر آن فرا می خواند. برشت با استفاده از فن بیگانه سازی، در پی آن است تا با ایجاد فاصله میان تماشاگر، موضوع و شخصیت های نمایشنامه، از همزاد پنداری تماشاگر جلوگیری و این انگیزه را در وی ایجاد کند که با تفکرات منتقدانة خود در زمینة تغییرات اج...

در تاریخ ادبیات فارسی، دورة مشروطه را به دلایل مختلفی می‌توان نقطة اوج‌گیری طنزپردازی، به‌ویژه طنز سیاسی و اجتماعی دانست. این مسئله بستر مناسبی برای پژوهش در این حوزه به وجود آورده‌است و مقالة پیش رو نیز در همین زمینه شکل گرفته‌است. تاکنون آثار میرزا آقاخان کرمانی به طور جزئی و با تکیه بر ادبیت آن‌ها کمتر بررسی شده‌اند. یکی از آثار مهم میرزا آقاخان، قطعة نمایشی «سوسمارالدّوله» است که از جمله نخس...