«نقد کهن الگویی» یکی از رویکردهای اصلی نقد ادبی معاصر است که به کشف ماهیت و ویژگی اسطوره ها و کهن الگوها و نقش آنها در ادبیات می پردازد. در این مقاله «قصه شهر سنگستان» از دیدگاه نقد کهن الگویی، بررسی و براساس کهن الگوهای قهرمان، مرگ و تولد دوباره، پیر دانا، سایه و خویشتن، و نمادهای کهن الگویی درخت، کوه، درّه، غار، چشمه، چاه و عدد هفت، تحلیل شده است. اساس کهن الگویی این شعر بر اسطوره «قهرمان ـ من...

چکیدهکهن الگوها و نقش آن ها در ادبیات می پردازد. در این مقاله «عقل سرخ »از دیدگاه نقد کهن الگویی بررسی شده و بر اساس کهن الگوهای سفرقهرمان، مرگ و تولد دوباره و پیر خردمند؛ و نمادهای کهن الگویی «نقد کهن الگویی» یکی از رویکرد های نقد ادبی معاصر است که به کشف ماهیت و ویژگی اسطوره ها و همچون: باز ،چاه، صحرا، کوه قاف، گوهرشب افروز، درخت طوبی، سیمرغ و چشمه زندگانی تحلیل شده است. اساس کهن الگویی این د...

از جذّاب ترین رساله های رمزی سهروردی «قصّه الغربه الغربیّه» است. در این داستان، شیخ اشراق دیدار انسان نورانی با جفت آسمانی اش را به گونه ی تجربه ای رویاگونه و در قالب سفری درونی تصویر می کند. کهن الگوها نقش ویژه ای در پیشبرد این داستان و به تصویر کشیدن وقایع دارند. این پژوهش با تکیه بر شیوه ی نقد کهن الگویی یونگی انجام شده است و در آن، انواع موقعیت ها و شخصیّت های کهن نمونه ای نشان داده و بررسی می ...

یونگ ساختار ذهن انسان را متشکل از دو لایه ی خودآگاه و ناخودآگاه می دانست. او لایه ی ناخودآگاه را به دو بخش ناخودآگاه فردی و ناخودآگاه جمعی تقسیم کرد. مفهوم ناخودآگاه جمعی از اساسی ترین مفاهیم در مکتب روانشناسی یونگ است و در مطالعات روانکاوانه ی وی از جایگاه خاصی برخوردار است. این لایه از ذهن، عمیق، گسترده و مبهم است و برخلاف خودآگاه که منحصر به هر شخص و همیشه قابل دسترس است، مربوط به جمعی از ان...

در این پژوهش چهار داستان از مثنوی معنوی مولانا که از آثار غنی و کلیدی ادبیات عرفانی است، با رویکرد کهن-الگویی بررسی شده است. این چهار داستان عبارتند از: «پادشاهزاده که پادشاه حقیقی به وی روی نمود »، «دقوقی و کراماتش» ، «پادشاه و کنیزک» و «حلوا خریدن شیخ احمد خضرویه جهت غریمان » که بر اساس نظریه ی ناخودآگاه جمـعی یونگ و محتـویات آن که کهن الگوها باشند، مـورد بررسی کهن الگویی قرار گرفته اند. نتیج...

به عقیده ی یونگ، کهن الگوها مهم ترین اشکال تجسمات فکری و عاطفی بشری هستند که به صورت گونه های موروثی در ناخودآگاه جمعی هر فردی نهفته اند. این صورِمثالی، طرح و الگوی کلیِ رفتار انسان محسوب می شوند و زمینه ی عملکردهای مشابه را فراهم می سازند. کهن الگوها در قالب تصویرهای نمادین در اساطیر، رویاها، بیماری های روان نژندی و آفرینش های هنری و ادبی نمود پیدا می کنند. از این رو آن دسته از آثار ادبی که ریشه...

مقاله حاضر به بررسی نظریات یونگ در رمان شازده احتجاب اثر هوشنگ گلشیری اختصاص دارد. در این مقاله دیدگاه هایی که یونگ بعد از فروید وارد حوزه ی روان شناسی کرد، مورد بررسی قرار می گیرد و رد بینش های کهن الگویی او در رمان شازده احتجاب پی گرفته می شود. کهن الگوهایی که وی بدانها پرداخته است در چهار دسته ی شخصیت ها (زن کهن الگویی، پیر خردمند، قهرمان)، موقعیت (سفر، جستجو، عشق ناتمام، حرکت از ندانستگی به...

کهن الگوها (به زعم یونگ) عناصرِ ساختاریِ اسطوره سازی هستند که همواره در روانِ ناهشیار بشر وجود دارند و زمینه ای برای نشان دادنِ واکنش های مشابه به محرک های معیّن اند. حضور کهن الگو در هر متن ادبی، به نوعی سبب دسترس پذیرشدنِ پنداره های ازلی به شیوه ای هنرمندانه می شود. ابوتراب خسروی از نویسندگانی است که در آثارش توجه زیادی به اساطیر و کهن الگوها دارد و تکرار مضامین اسطوره ای در داستان هایش از ویژگی ها...

در سال های اخیر، شاهد رشد و گسترش فزایندۀ مطالعات ادبیات تطبیقی در ایران هستیم. این گسترش از سویی نوید بخش است؛ چون رشته ای که دهه ها در ایران مغفول مانده بود، حال مورد توجه قرار گرفته است. ولی از سوی دیگر، نگران کننده است؛ زیرا ناآگاهانه، همان بد فهمی های گذشته به شکل های مختلف تکرار می شود و اذهان پژوهشگران ادبی را مشوّش می کند. این نوشتار به نقد مقالۀ «بررسی قابلیت¬های نقد کهن¬الگویی در مطالع...

نقد ادبی از جمله موضوعاتی است که در ادبیات جایگاه ویژه ای دارد و توجه بسیاری از محققین و مخاطبان ادبیات را به خود جلب نموده است. امروزه بررسی متون ادبی براساس «نقد روان شناسانه» یکی از رایج ترین انواع نقدهاست که براساس آن منتقد، روح هنرمند را می کاود و به لایه های پنهان روح و ذهن او پی می برد و از این طریق هنر او را بهتر می شناسد و به دیگران نیز بهتر می شناساند. در این میان یکی از مکتب های مورد...