هم­جواری ایران و هند منجر به ایجاد نوعی رابطه بینافرهنگی گردیده که قدمت آن به پیش از اسلام باز می­گردد. شباهت بیش از حد نقش محراب بر منسوجات دو کشور که ریشه در باورهای مشترک اعتقادی داشته، در مواردی تشخیص خاستگاه اولیه نقوش محرابی را مشکل می­نماید. از این­­رو ضروری است رابطه تأثیر و تأثری منسوجات محرابی دو کشور، مورد مطالعه قرار گیرد. بر اساس فرض اولیه نقش محرابی از ایران به هند انتقال یافته و ...

در صنایع دستی، نقوش همواره جایگاه خاصی داشته اند، از سفالینه های تمدن¬های پیش ازتاریخ، آثار هنری دوره اسلامی تا دست ساخته¬هایی که امروز تولید می شود. محراب و منبر نیز که در هنر دوره اسلامی از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است، از عناصر شاخص در برگیرنده نقش در این دوره به حساب می¬آید. شناخت و تطبیق نقوش منبت و گچ بری و روابط بین آن ها از طریق مطالعه و یک بررسی دوجانبه ضرورتی است که باید مورد بررس...

هم­جواری ایران و هند منجر به ایجاد نوعی رابطه بینافرهنگی گردیده که قدمت آن به پیش از اسلام باز می­گردد. شباهت بیش از حد نقش محراب بر منسوجات دو کشور که ریشه در باورهای مشترک اعتقادی داشته، در مواردی تشخیص خاستگاه اولیه نقوش محرابی را مشکل می­نماید. از این­­رو ضروری است رابطه تأثیر و تأثری منسوجات محرابی دو کشور، مورد مطالعه قرار گیرد. بر اساس فرض اولیه نقش محرابی از ایران به هند انتقال یافته و ...

تزیینات گچ‌بری محراب هفتشویه با توجه به طرح و فرم، در ردیف محراب‌های شاخص دوره ایلخانی قرار دارد. اکثر بررسی‌های صورت گرفته به توصیف کلی این محراب، تاریخ اجرا و یا محدوده تاریخی آن پرداخته و کمتر به نقشمایه‌های تزیینی، نسبت‌های طلایی و ساختار و روابط هندسی در به کارگیری آنها، توجه کرده‌اند. سؤال‌هایی که برای دستیابی به هدف می‌توان مطرح کرد عبارتند از: «انواع نقشمایه‌های به‌کارگرفته شده در این م...

از قرن هشتم هجری، آثار گچ بری نفیسی برجای مانده است که تعدادی از آ نها دارای رقم هنرمند سازنده و تاریخ ساخت نیز هستند. این گچ بری ها در محراب های نفیس، لوح ها و کتیبه های گچی مساجد، آرامگاه ها و ... بیشترین کاربرد را دارند. ازجمله این نمونه های شاخص می توان به دو محراب و یک محراب نمای گچ بری در مجموعه آرامگاهی شیخ احمد جامی در تربت جام اشاره نمود. لذا هدف این پژوهش ارائه مستندات تصویری (به اختص...

محراب مسجدجامع کاشان ازجمله محراب‌های گچبری شاخص برجای‌مانده از دوران اسلامی است که در سیر تطور مسجدجامع کاشان و همچنین سیر هنر محراب‌های گچبری دوران اسلامی به‌ویژه در ایران از اهمیت بالایی برخوردار است. با وجود اهمیت تاریخی این محراب، تاکنون مطالعۀ جامعی روی آن انجام نشده است که شاید دلیل اصلی آن تخریب گسترده‌اش در دهه‌های اخیر  باشد. در این پژوهش، نگارنده بر آن است تا باتوجه‌به مستندات موجود،...

در مطالعه ی هنر اسلامی، دو روش شناخته شده وجود دارد که هر کدام از آن ها با محوریت قرار دادن برخی عوامل به تجزیه و تحلیل هنر اسلامی به طور عام، و عناصر آن به طور خاص، پرداخته اند. در روش اول (سنت گرایی) بر حقایق فرازمانی و فرامکانی اسلام تأکید می شود و آثار هنر اسلامی بازتاب این حقایق تلقی می شود. در روش دوم (تاریخی نگرانه) به جای تأکید انحصاری بر اعتقادات دینی بر عوامل مختلفی چون جغرافیا، فرهنگ...

قالیچه های محرابی بخشی از صدها گونه دستبافته ای هستند که در سرتاسر حوزه فرش بافی آسیا از آسیای صغیر، قفقاز و ایران تا آسیای میانه، افغانستان، ترکستان چین و ترکمنستان بافته می شوند. قالیچه های نماز دسته مهمی از قالیچه های محرابی هستند که گاه "قالیچه نماز" به شکل عنوانی کلی برای همه بافته های محرابی به کار می رود. نقش محراب بافته شده بر روی بافته های محرابی در مناطق مختلف یکسان نیست و در هر منطقه...

محراب در معماری مسجد نقش و اهمیت حیاتی دارد، از آن جهت که یکی از مهمترین بخش های بنا، نقطه عطف نمازگزار و نشان دهنده قبله مسلمانان است، بنابراین مکان ظهور هنر نمایی هنرمندان مسلمان در طول زمان بوده است. گچبری از جمله هنرهایی است که در عصر ایلخانی به خصوص در محراب های این دوره به اوج شکوفایی رسیده است. محراب گچبری مسجد جامع تبریز که یکی از این نمونه هاست، شاهکاری در تزئینات معماری ایران، در این ...

در این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده و جمع¬آوری اطلاعات آن به شیوه¬ی کتابخانه¬ای است، نقوش محراب¬های دو دوره¬ی¬¬ سلجوقی و ایلخانی مورد مطالعه و بررسی بصری قرار گرفته و به طور کلی هدف از این پژوهش، شناخت وطبقه¬بندینقوش محراب¬های دوره¬ی سلجوقی و ایلخانی و مقایسه¬ی آن¬ها با یکدیگر است. برای رسیدن به این هدف، ابتدا به مطالعه¬ی ساختاری، زیبایی¬شناسی و خصوصیات ویژه¬ و کلی محراب¬های این دو...