چکیده: تاریخ معاصر ایران با حرکتها و نهضتهای متعدد مردمی در ابعاد مختلف آن ، وآثار متفاوتی که این حرکتها ونهضت های مردمی به همراه داشته ، رقم خورده است که می توان گفت یکی از این جنبش های بارز در این مقطع تاریخی که با نقش آفرینی علما و روحانیون برجسته آن زمان در صحنه های سیاسی اجتماعی و همچنین حضور گسترده و نقش بارز و آشکار مردم به پیروی از علما در تاریخ سیاسی ایران معاصر به وقوع پیوست، نهضت وجن...

در فصل اول این پژوهش ابتدا مشروعیت و نظریه های دانشمندان دربار? آن مطرح شده است در فصل دوم آن به نحو? پیدایش قاجاریه و اوضاع سیاسی – اجتماعی آن پرداخته شده در آن چگونگی به حکومت رسیدن آقا محمدخان قاجار و تسلط او بر اوضاع کشور، فتحعلی شاه و جنگ های ایران و روسیه محمد شاه و نحو? تعاملش با علما، اقدامات ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه، محمد علی شاه و تلاشش به برگشت به حکومت مطلق و اوضاع احمد شاه بیان...

با سقوط فاطمیان و به قدرت رسیدن ایوبیان، تحولی مهم مذهب در مصر رخ داد، بدین سان که خلافتاسماعیلی جای خود را به سلطنتی داد که جزئی از خلافت سنی عباسیان و مدافع آن بود . این تغییر،تحولات اجتماعی و سیاسی مختلفی به همراه داشت که بیشتر در جهت اقتدار یافتن جامعه تسنن و بههمین جهت، مورد حمایت ایوبیان بود. یکی از مهم ترین جنبه های این تحولات، در نظام آموزش رسمیمصر آشکار گشت. در تحول نظام آموزشی مصر ک ه...

هدف: مقاله حاضر درصدد پاسخ­گویی به این سوال است که علما و مراجع شیعه از نظر فکری و عملی چه نقشی در پیدایی و پیروزی انقلاب مشروطه داشتند. روش: این تحقیق متکی بر روش جامعه شناختی است. این بحث از نقطه نظر جامعه شناسی سیاسی با تکیه بر نقش نیروهای اجتماعی تأثیرگذار در انقلاب­ها به صورت تحلیلی و توصیفی تبیین گردیده است.  یافته: بررسی­ها ن...

مسألة نقش و جایگاه علما و فقها در سیاست و حکومت از دیرباز در مرکز مبحثهای سیاسی قرار داشته است. در این زمینه، سه دیدگاه عمده در دوران پس از غیبت کبری وجود دارد: دیدگاه نخست، منع هرگونه دخالت فقهای شیعه در حکوت در دوران غیبت؛ دیدگاه دوم، قائل بودن نقش نظارتی و حداقلی برای علما و دیدگاه سوم، قائل بودن نقش حداکثری برای فقها. پژوهش حاضر، تالشی برای مقایسة دیدگاههای دوم و سوم است و بدین منظور، دیدگا...

مشروطۀ دوم پس از یک سال مقاومت و مبارزۀ مسلحانۀ مجاهدان به رهبری علما، بار دیگر در جامعۀ ایران استقرار یافت. با وجود این، مشروطۀ دوم نیز مانند تجربۀ مشروطۀ اول، زیست ناپایدار، شکننده و بی‌ثباتی داشت؛ به‌طوری‌که حیات آن کمتر از دو سال بود و سرانجام با اولتیماتوم روس در سال 1329 از میان برداشته شد. تحلیل علت شکنندگی زیست مشروطۀ دوم از خلال بررسی نقش علما با تکیه بر رویکرد نظری توکویل، هستۀ اصلی ن...

با سقوط حکومت صفوی ( 1135ق) ساختار سیاسی و دینی ضعیف شد. حکومت افغان ها (1135-1145ق) به جنگ و گریزی ده ساله ختم گردید و شیوه کشورداری نادر شاه (1148-1160ق) هم به سبب تعارضات پی در پی، صرف لشکرکشی های متعدد داخلی و خارجی شد. این جنگ ها و نبود امنیت اجتماعی و فشار روزافزون بر مردم موجب مهاجرت تعداد فراوانی از ایران گردید. حاکمیت سیاسی و آرامش کوتاه مدت دوره زندیه (1163-1209ق) هم محدود به بخش هایی...

پس از گذشت حدوداً بیست سال از برقراری حکومت مشروطه در ایران و هم زمان با رئیس الوزرایی رضاخان، سردارسپه، بحث تشکیل حکومت جمهوری در ایران با جدیت مطرح شد. کاهش قدرت استبدادی شاهان قاجار پس از برقراری رژیم مشروطه، نقش مؤثری در این زمینه داشت. با محدودشدن قدرت شاه سلاطین قاجار دیگر از قدرت لازم برای سرکوب آرا و اندیشه های جدید سیاسی بی بهره بودند. ضعف قدرت شاهان قاجار در زمان احمدشاه به اوج خود رسی...