چکیده: تزیینات معماری به عنوان عناصری جدا نشدنی از بناهای ایرانی-اسلامی نقش مهمی را در تاریخ هنر ایران به عهده دارند. در این رابطه نقوش اسلیمی و ختایی از مهمترین نقوشی هستند که در ادوار مختلف مورد توجه هنرمندان ایرانی قرار گرفته است. از جمله آثاری که از نقش اسلیمی و ختایی به وفور در کاشیکاریها استفاده شده مسجد جامع عباسی(مسجد نقش جهان) است، به گونه ای که فضای معماری را تلطیف نموده انسان را به ...

مسجد جامع یزد با قامتی برافراشته در دل کویر، یکی از مساجد عظیم و مهم دوران معماری ایرانی، اسلامی است . درخشندگی کاشی ها، بلندی مناره ها، زیبای گچ کاری، گشادی صحن، خوابیدگی گنبد، شبستان زمستانی وسیع، ایوان بزرگ و غرفه ها، گوشواره ها، رواقها و طنبی ها همه در بالاترین حد زیبایی است . آنچه در کنار مکان و فضای مسجد نقشی شاخص و بارز را ایفا می کند، نقوشی نقر شده بر بستر اجر و نقوش کاشی است . مسجد جام...

ایران جایگاه خاصی را در بین محققان داراست به خصوص در دوران اسلامی که ایرانیان در شکوفایی و رشد هنر اسلامی سهمی به سزا داشته اند و دارند دوران زندیه در اواخر دوره اسلامی ایران اگر چه کوتاه بود ولی سبک خاص خود را در هنر به خصوص نقاشی به جای گذاشت. کریم خان زند به سال 1153 خورشیدی در پایتخت جدید سلسله، شیراز، کاخی را بنا نهاد که علاوه بر دارا بودن خصوصیات منحصر به فرد معماری، از نظر تزیینات و نقاش...

اشتراکات و تمایزات نقشمایه ها بیانگر مشخصات هنری و تاریخی مکاتب مختلف است. در هر دوره تاریخی اصول و شیوه های خاصی در آثار هنری، مورد استفاده قرار می گیرد که تشکیل دهنده ی مکاتب هنری آن دوره هستند. در مکتب اصفهان بنا بر ضرورت آرایش کاخ ها، بناهای عمومی و خصوصی دیوارنگاری رونقی بی سابقه یافت و نقاشی دیواری در انواع مختلف جزء جدایی ناپذیر معماری شد. این مقاله در پی آن است، تا با توجه به اینکه ساخ...

اشتراکات و تمایزات نقشمایه ها بیانگر مشخصات هنری و تاریخی مکاتب مختلف است. در هر دوره تاریخی اصول و شیوه های خاصی در آثار هنری، مورد استفاده قرار می گیرد که تشکیل دهنده ی مکاتب هنری آن دوره هستند. در مکتب اصفهان بنا بر ضرورت آرایش کاخ ها، بناهای عمومی و خصوصی دیوارنگاری رونقی بی سابقه یافت و نقاشی دیواری در انواع مختلف جزء جدایی ناپذیر معماری شد. این مقاله در پی آن است، تا با توجه به اینکه ساخ...

ارتباط ایران با چین بسیار دیرینه است. این ارتباط همواره ماهیت بازرگانی و فرهتگی داشته است. ورود کالاهای چینی به ایران زمین بخصوص کالاهای هنری آن موجب تعامل هنری بین دو تمدن چین و ایران می شده است. هنگامی که مغولان در سده هفتم هجری بر سرزمین چین وایران مستولی شدند این تعامل سرعت و وسعت بیشتری گرفت و بخصوص هنرهای تجسمی ایران را تحت تأثیر قرار داد. در این مقاله برآنم که وجوه مختلف این تأثیرگذاری ر...

نقوش تزیینی از اواخر قرن هفتم ه.ق. توسط نگارگران ایرانی به شکل متفاوتی در کتب‌ ادبی مصور به کار رفت. این شیوه جدید تذهیب طی قرن نهم ه.ق. تحت تأثیر تیموریان به تدریج فراگیر شد. تذهیب به کار رفته در مهمترین نسخ ادبی قرن نهم و دهم شاهنامه‌ بایسنقری و شاه‌تهماسب نیز نشانگر پیوندهای هنر کتاب‌آرایی میان دو دوره است و وجوه ممیزه آنها زمینه خوبی برای مطالعه ایجاد می‌کند. در این پژوهش با استفاده از مناب...

نقوش نمادین برگرفته از طبیعت همواره جایگاه قابل توجهی در آثار تاریخی ایران داشته است. نقش مارپیچ به دلیل منشاء چندگانه اش یکی از مهمترین این نقوش محسوب می شود. استفاده از این نقش در بسیاری از فرهنگهای کهن رواج داشته است و از دوران پارینه سنگی به این سو، به صورت مکرر در آثار هنری به کار رفته است. از آنجا که نشانه هایی از ارتباط نمادین نقوش مارپیچی با اشکال متنوع و متفاوتی (برگرفته از طبیعت) چون ...

گرافیک یک زبان بین المللی است که بین همه انسان ها در برقراری ارتباط مشترک است. در این میان بهتر است از این زبان به شکلی ایرانی- اسلامی استفاده شود تا بتوان فرهنگ و هنر ایران را بیش از پیش در سطح جهان مطرح کرد. امروزه مدعیان حاکمیت فرهنگ و هنر غرب بر این باورند که این تنها شرق بوده که از فرهنگ و هنر آن ها گرته برداری کرده است. اما باید این نکته را یادآور شد که تمدن شرق بسی کهن تر بوده و در طول ت...

در هنر معماری دوره قاجاریه، گچ بری و در هنر معماری دوره پهلوی اول (9921-0231 ش.)، آجرکاری شاخص و حائز اهمیت است. خانه آراسته از بناهای دوره قاجاریه واقع در شهرستان بیرجند است که به دلیل نقوش متنوع و نمادین گچ بری، قابل تحلیل و بررسی است. مهم ترین تزیینات این بنا نقوش گیاهی با انواع گل و برگ های نخلی و اسلیمی و قاب اسلیمی، نقش خورشید، پیکار شیر و اژدها، قطاربندی گچی، فرم طاق نماها و سر ستون ها ا...