هر سرزمینی براساس اقلیم خاص خود سرگذشت اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و هنریِ متفاوت با دیگر سرزمین ها دارد، و بدیهی است که مطالعه در تاریخ جوامع، انسان امروز را جهت ارتباط و مبادلات اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی و... یاری خواهد داد. همچنین مطالعه و بازنمایی نمادها و نشانه ها ونقشمایه های هر منطقه می تواند نقش بسزایی در آثار تجسمی جهت معرفی باورها و اعتقادات و نوع زندگی مردمان آن سرزمین از دیرباز تاکنون دا...

تلاش اصحاب قدرت در دفاع از حاکمیت سرزمینی خود به عنوان رمز بقای سیاسی، سبب بروز تنش های گاه و بی گاه در تبرستان از دوره ساسانی و استمرار آن در دوران اسلامی شده است. این تنش ها به عنوان عامل اصلی احداث استحکامات نظامی در منطقه، موجب شکل گیری سیمای نظامی و دفاعی تبرستان شده اند. پژوهش حاضر با هدف تبیین الگوی پراکندگی قلعه ها و پادگان های نظامی تبرستان، شناخت مرزهای سیاسی و جغرافیایی تبرستان از پت...

    چکیده  خورشید همواره جایگاه ویژه ای را در بین اساطیر ایران و جهان دارا بوده است. در ایران که یکی از قدیمی ترین پایگاه های پرستش خورشید می باشد، چلیپا رایج ترین صورتی است که در کنار دیگر نقوش منتزع از خورشید، دستمایه صنعتگران و هنرمندان دوره های مختلف جهت تزیین فرآورده های دستی قرار گرفته است. این نقشمایه به مرور زمان و متناسب با جهان بینی انسان ایرانی در پهنه فرهنگی این سرزمین، تغییر شکل یا...

نقش اسب در اساطیر ایرانی از اسطوره آغاز هستی جهان تا جایگاه ایزدان به صورت پررنگ وجود دارد. علاوه بر اسطوره‌ اهمیت اسب در حمل بار، میدان نبرد و همراهی شکارچی در میدان شکار قابل توجه است. این نقشمایه حیوانی در دوره های متعدد در آثار هنری ایران قابل مشاهده است. با توجه به اهمیت این نقشمایه در آثار هنری این پژوهش، با هدف بررسی جایگاه اسب از اسطوره تا تداوم نقش آن بر فرش و ارتباط این نقشمایه با بن ...

مسکوکات اسپهبدان دابویی و ولات عباسی عاملی مؤثر در شناخت اوضاع فرهنگی و اجتماعی تبرستان در سده‌های اول و دوم هجری است. با سقوط ساسانیان در سال 651 میلادی، تبرستان تحت نظر دابویه (حک. 681-711 م.) به استقلال رسید. پس از دابویه، فرزندش فرخان (712-731 م.) و نوادگانش دات برزمهر (731-741 م.) و خورشید (741-762 م.) در این خطه سکه زدند، سکه‌هایی که جز در وزن و ابعاد (نصف وزن سکه‌های ساسانی را داشتند) و ...

همواره شهرهای گوناگون در طول تاریخ، دستخوش تغییرات زیادی شده­اند و بسیاری از حوادث در تغییر نام آن‌ها تاثیر داشته است. یکی از مشخصه­ اکثر شهرهای کهن، افول و طلوع این شهرها در طول تاریخ و گاهی تغییراتی است که در بستر این شهرها و محدوده و همچنین در نام آن‌ها به وجود می­آید. کمتر شهری در تاریخ پیشینه­ی هزاران ساله داشته است و در تمام دوران در یک محل پابرجا مانده است. معمولا در گذشته اسم شهرها توسط...

تاریخ سیاسی- اجتماعی سده‌های نخستین اسلامی در تبرستان با نام سادات علوی پیوندی دیرینه دارد.انتساب به آل محمد(ص) و امامان شیعه و تاثیرپذیری از سیاست تقابلی دربرابر دستگاه خلافت زمینه های اولیه مقبولیت علویان را بوجود آورد و به فرایندمهاجرت آنان به صفحات شمالی ایران دامن زد. از نتایج حضور اثربخش این سادات دارای وجاهت کاریزماتیک، تسهیل عزیمت جماعت علوی و ماندگاری آنان در تبرستان بود. این پژوهش به‌...

تبرستان پس از حدود یک و نیم سده مقاومت در برابر عرب های مسلمان سرانجام در زمان منصور عباسی (158-137 ه.ق) گشوده شد و از آن پس توسط ولات عباسی اداره گردید. آگاهی ما از والیان این ولایت برگرفته از منابع تاریخی و شواهد سکه شناختی است. اما علیرغم وجود منابع مذکور تعیین زمان دقیق زمامداری هر یک از والیان به دلیل عدم همخوانی متون با شواهد سکه‌شناختی دشواری‌هایی را فرا روی پژوهشگران قرار داده است. هدف ...

فرش های ایرانی در طول تاریخ با طرح ها و نقش های هندسی و یا گردان تزیین شده اند. بافندگان قالی در مناطق شهری و یا روستایی، در نهایت مهارت و ظرافت آثار منحصر به فردی را خلق می کنند که نمایشگر بخشی از تاریخ و فرهنگ آنها بوده است. نقشمایه هایی که در بافته های عشایری بکار می روند با وجود تفاوت های فرهنگی یا جغرافیایی علاوه بر شباهت دارای عناصر مشترکی هستند و این امر بر واحد بودن ریشه های عناصر تزیین...