این مقاله برای درک مفهوم نقش‌مایة فرشتة بالدار، به بررسی سیر تاریخی این نقش‌‌ها پرداخته و تکامل و دگرگونی معنایی و تصویری آنها را در سیر زمانی ایران باستان تا قاجاریه مورد بررسی قرار داده است. در این مقاله، بعد از بررسی نمونه‌های تصویری ایزدبانو نیکه در یونان و ایزدبانو ویکتوریا در روم، پیوستگی و حضور ایزدبانو نیکه/فرشتة بالدار در دوران اشکانی و ساسانی نشان داده شده است. این تحقیق مشخص کرده که ...

افسانه‌های عامیانه، در مرز میان خیال و واقعیت، هم‌مرز با جهان اسطوره و همسایه با جهان حقیقی هستند. مضامین مشترک میان افسانه‌های عامیانه، حاکی از اشتراک بن‌مایه‌های اسطوره‌ای آنها است. تحلیل رمزها و نشانه‌های افسانه‌ها و اسطوره‌ها به درک سیر فرهنگی و عوامل شکل‌گیری آنها یاری می‌رساند. در این مقاله کوشیده‌ایم با تحلیل یکی از نشانه‌های رمزی در افسانه ـ اسطوره‌های منطقة سمنان، به واکاوی یک نشانة مش...

شناخت اساطیر، خدایان و به خصوص ایزدبانو ایشتار، به عنوان منابع فرهنگی تمدن میانرودان، از موضوعات مورد بحث در این پژوهش است که راه گشایی ارزنده برای تحلیل نقش مایه های تصویرشده از اسطوره های مرتبط با ایشتار می باشد. چراکه کشف نمادها و پی بردن به ارتباط عوامل در فضای تصاویر مورد مطالعه، طریقه ی مصور کردن تصویرگر گذشته را از یک پدیده و درون مایه ی اسطوره ای با توجه به محدودیت های اجرایی نشان می ده...

در ایران باستان زن مقام ارجمندی را دارا بوده و در تمام شئون زندگی با مرد برابری می کرده است. از نظر ریشه شناختی واژۀ زن از ریشه zan به معنی زایش و زائیدن که در زبان پهلوی به صورت zan و nārīg، در زبان سغدی wa/əδو در زبان فارسی باستان wadūیا wad و در زبان اوستایی vantav و در زبان سنسکریت به شکل vadhu به کار رفته است. منزلت و جایگاه والای زن در همه ادوار نمودی از اقتدار بانوان همراه با القاب و عنو...

قالی یلمه که متعلق به طایفه ی ترک زبان یلمه ی قشقایی است یکی از برجسته ترین صنایع دستی ایران به شمار می آید. نقوش این قالی همچون دیگر انواع قالی های عشایری به صورت ذهنی و در قالب هندسی بافته می شود. یکی از نقوش رایج این نوع قالی نقشی است که در این پایان نامه با بررسی تطبیقی کوشیده می شود به عنوان نقش پرنده شناسایی شود و قدمت آن در کهن ترن صورت های مشابه شناسایی گردد و نیز با ایزدبانو پرنده مرتب...

«زرستون»، بانویی که نامش در کنار نام خواهرش «بیستون» در کتاب پهلوی ایادگار زریران آمده، دختر ارجاسپ شاه هیونان و از تبار ایرانیست. انتخاب این نام برای بانویی از خاندان شاهی درک معنا و اهمیت آن نزد ایرانیان و ایرانی­تباران را ضروری می­نماید. بررسی مفهوم واژۀ «زرستون»، «جایگاه (پشتیبانیِ) زر/(روشنی) زرین (/او که با پرتوی زرین می­درخشد)» رد پای ایزدبانویی را آشکار می­کند که ویژگی­هایش با ایزدبانوی ...

جنبش فمینیستی غرب در اعتراض به فرهنگ مردسالارانه دورۀ روشنگری شکل گرفت. نگارندۀ مقالۀ حاضر با توجه به مستندات علمی معتقد است باورهای مردسالارانۀ مدرنیته تحت تأثیر اسطوره‏پردازی‏های یونان باستان بوده است؛ زیرا نظریه‏پردازی‏های دورۀ روشنگری مسبوق به رنسانس اروپاست و شعار رنسانس بازگشت به عصر طلایی یونان باستان بوده است. بر این اساس، رویکرد مردسالارانۀ اسطوره‏پردازان یونانی؛ یعنی هومر و هزیود در ن...

در آثار برجای مانده و بدست آمده از دوران کهن، تصاویر و نقوش اجرام آسمانی، انسان، حیوان، گیاه و سنگ جلب نظر می کند، که با بررسی این نقوش رابطۀ تنگاتنگ و نامریی و مفاهیمی فراتر از شکل ظاهری آنها به دست می آید. تمام آثار و شواهد، بیانگر این مسئله می باشند که نقش های کهن در بین اقوام و ملل مختلف بیشتر ریشه در فرهنگ، مذهب و باورهای قومی مردمان دارد. برای شناخت این نشانه ها باید آثار برجای مانده و یا...