قانونگذار در مادۀ 641 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 سهم انگشتان را در استحقاق دیه برابر دانسته است: «دیۀ هر یک از انگشتان اصلی دست، یک دهم دیۀ کامل است». دیدگاه مزبور مستظهر و معتضد به موافقت مشهور فقهای امامیه است. اما در مقابل دیدگاه هایی در فقه امامیه پدیدار شده است که با اختلافاتی که در جزییات مسئله وجود دارد، فی الجمله‏ قائل به تفضیل انگشتان در استحقاق دیه بوده اند و برای انگشت ابهام، سهم ...

قانونگذار در مادۀ 641 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 سهم انگشتان را در استحقاق دیه برابر دانسته است: «دیۀ هر یک از انگشتان اصلی دست، یک‌دهم دیۀ کامل است». دیدگاه مزبور مستظهر و معتضد به موافقت مشهور فقهای امامیه است. اما در مقابل دیدگاه‌هایی در فقه امامیه پدیدار شده است که با اختلافاتی که در جزییات مسئله وجود دارد، فی‌الجمله‏ قائل به تفضیل انگشتان در استحقاق دیه بوده‌اند و برای انگشت ابهام، سهم ...

ارزش و اهمیت حدیث پژوهی به ویژه فهم روایات، آشکار است. بخشی از آموزه های حدیثی در صدد تفضیل و ترجیح عقیده، عمل و یا صفتی برآمده اند. از آن جا که طرح این روایات در کنار هم و در مقایسه با یکدیگر پرسش هایی را بر می انگیزد، نگارنده کوشیده است تا با استفاده از روش کتابخانه ای، ابتدا روایات تفضیل در اصول کافی را با عنایت به اصول و قواعد فقه الحدیث، در مرحله فهم مورد مطالعه و بررسی قرار دهد و سپس با م...

اگر در میان منابع دینی به دنبال کشف نظام ارزش های اخلاقی بوده و بخواهیم مراتب خوب و بد را به دست آوریم؛ یعنی خوب را از خوب تر و بد را از بدتر تمیز دهیم، لاجرم به سراغ مفاهیمی از قبیل افعل تفضیل خواهیم رفت. در نگاه نخست انتظار داریم که این مفهوم تنها دارای یک مصداق باشد، اما برخلاف انتظار اولیه، در آیات و روایات، مصادیق مختلف و متنوعی برای آن بیان شده است! مفسران در تفسیر این آیات و جمع میان ادل...

افضلیت حضرت محمد6، عصمت پیامبران و استحباب ازدواج از آموزه های مشهور اسلامی هستند که آیات و روایات فراوانی اصالت و اعتبار آنها را تأیید می کنند. در این میان، روایاتی با مضمون تفاضل یونس7 و یحیی7 وجود دارند که با این آموزه ها همسویی ندارند. پژوهه حاضر روایات اخیر را از منظر گونه شناسی متون، ارزیابی مصادر، تعارض با آموزه های اسلامی و راهکارهای رفع آن به بحث نشانده و راهکار جدیدی را در فهم و نقد آ...

افضلیت رسول خدا9 بر پیامبران پیشین، نظریه اجماعی شیعه و سنّی است، لکن بر اساس برخی از روایات نقل شده از رسول خدا9، چون «لا تُفضّلونی علی موسی7»، از تفضیل ایشان بر موسی7 نهی شده است. روایاتِ اسلامی در این موضوع دچار تعارض بوده و یک­دست نیستند. حال، روایاتِ منع تفضیل با اجماع فریقین چگونه قابل جمع است؟ روی‏کردهای رایج میان حدیث­پژوهان مسلمان در تحلیل این روایات چیست؟ مقصود اصلی رسول خدا9 از این روایت ...

بنی اسرائیل نام قومی است که در آیات مختلف قرآن مطالبی درباره آن ها بیان شده است. هرچند این عنوان بیشتر برای پیروان آیین حضرت موسی (ع) و دین یهود به کار می رود اما این قوم از زمان حضرت یعقوب (ع) شکل گرفت و در دوره های بعد هم وجود داشتند به گونه ای که حدود یک چهارم از آیاتی که در آن ها واژه بنی اسرائیل آمده درباره افرادی از این قوم است که در زمان پیامبر اسلام (ص) زندگی می کردند. به گفته قرآن خدا...

«توصیف أثری قرآن» دانش مستقلّی است که موضوع آن، روایات معصومین(ع) در بیان توصیفی آیات وسوره های قرآن است. این روایات را می توان به دسته های مختلف تقسیم کرده و مورد مطالعه قرار داد. دسته ای از این روایات توصیفی، مربوط به بیان تفضیل هاو برتری هایی است که برخی از آیات قرآن بر آیات دیگر پیدا کرده اند. براساس این دسته از روایات، معلوم می شود که برخی از آیات قرآن از لحاظ مقصود یا مضمونی خاص، بر آیات د...

علیرغم گذشت بیش از نه سده از یادکرد تشبیه تفضیل در بلاغت فارسی، همچنان همان سخن قدما تکرار گشته و حداکثر نوگوئیهای معاصران این بوده‌ که این تشبیه یکی از ابزار نوسازی تشبیه است. این مقاله با نگاهی تازه به پژوهشی در باب این تشبیه میپرازد، ضمن نقد گزارش صاحبنظران، سیزده ساخت مختلف این تشبیه را معرفی و تحلیل میکند؛ و سرانجام نیز سخن را با بیان کارکردهای زیبایی‌شناسی آن به پایان میبرد.