پیچیدگی ماهیت اطلاعات و دانش، محل پیدایش تعاریف، تفاسیر، نظریه ها و دیدگاه های علمی متفاوت و تا حدودی متضاد نسبت به این حوزۀ مهم علمی بوده، بحث دراین باره را در سطح جهان و جامعۀ اطلاعات محور و دانش محور کنونی موجب شده است. دو جریان فکری مهم جهان در این زمینه، با دو خاستگاه متفاوت، «نظریۀ اطلاعات» و «نظریۀ انتقادی اطلاعات» را پیش کشیده اند. رویکرد نظریۀ اول، تبیین های سوژه محور، فردباورانه و مدل...

مکتب فرانکفورت یا نظریه ی انتقادی یکی از جبهه های اصلی جنبش ضدروشنگری معاصر را تشکیل می دهد. هورکهایمر و آدورنو، دو نظریه پرداز مهم این مکتب، نشان می دهند که روشنگری در فرآیندی دیالکتیکی تیشه به ریشه ی خود می زند و بنیان ارزش های خود را سست می کند. از نظر ایشان، غلبه ی عقل ابزاری، که محصول گسترش دیالکتیکی روشنگری بوده است، هرگونه مبنای عینی برای تعهد به آرمان هایی چون آزادی، برابری، و حقوق بشر ...

چکیده برخی از اصحاب نظریۀ انتقادی جدید در تقابل با آلتوسریسم دهۀ 1960 مرحلۀ جدید اندیشۀ انتقادی را «گرامشیسم» خوانده اند. عناصر مهمی از اندیشه های گرامشی خاستگاه پاره های عمده ای از دگرگونی های معرفت شناختی و نظری در نظریۀ سیاسی و نظریۀ اجتماعی از دهۀ 1960 به این سو بوده است. فکر گرامشیایی تطورات مهمی یافته و «چرخش فرهنگی» ای که وی در مارکسیسم قرن بیستم ایجاد کرد در واقع پیشاتاریخِ شکل گیریِ جریا...

زیگفرید کراکاور، که یکی از نظریه پردازان واقع گرای سینما به شمار می رود، هم زمان با سینما به دنیا آمد و روند زندگانی او با فرایند تکوین سینما مقارن بود. وی تلاش کرد تا در نظریۀ فیلم (1960 م) خود یک نظریۀ نظام مند سینما به دست داده و علاوه بر تعریف رسانه ای که تازه متولد شده بود، تفکیک های ساختاری و غایت شناختی میان این رسانه و دیگر ژانرهای هنری قائل شود. مقالۀ حاضر درآمدی انتقادی بر نظریۀ فیلم ...

نوشتار پیش ‌رو تلاشی است در جهت توصیف زندگی روزمرۀ مدرن ایرانی و همچنین نقد آن. در این راستا به مطالعۀ زندگی روزمرۀ نوجوانان و جوانان ایرانی در یکی از شکل‌های معمول و گستردۀ گذران اوقات فراغتشان یعنی پرسه‌زنی در خیابان‌های خرید پرداخته شده است. میدان مورد نظر، خیابان گلسار شهر رشت و نظریۀ مورد استفاده برای مطالعۀ آن، نظریۀ انتقادی زندگی روزمره است. اطلاعات از دو روش مشاهده و همچنین مصاحبۀ عمیق ...

پست مدرنیسم حاصل تلاقی ای است که در بافت فضا و زمان، میان چرخش فلسفی در ماهیت زیبایی‎شناسی و جریان رو به رشد رسانه به‎وجودآمد. می توان گفت رسانه علتی برای وجود پست مدرنیسم است و در عین حال معلول آن. از سوی دیگر، رسانه‎ها نیز به شیوه‎ای مستقیم یا غیرمستقیم تداعی و تحول پدیده‎ها را نشان‎می‎دهند. بنابراین، رسانه به عنوان یک ابزار انتقادی قدرتمند، می تواند همه‎چیز (حتی خودش را) به چالش بکشاند. رسان...

چکیده برخی از اصحاب نظریۀ انتقادی جدید در تقابل با آلتوسریسم دهۀ 1960 مرحلۀ جدید اندیشۀ انتقادی را «گرامشیسم» خوانده‌اند. عناصر مهمی از اندیشه‌‌های گرامشی خاستگاه پاره‌‌های عمده‌‌ای از دگرگونی‌‌های معرفت‌‌شناختی و نظری در نظریۀ سیاسی و نظریۀ اجتماعی از دهۀ 1960 به این ‌سو بوده است. فکر گرامشیایی تطورات مهمی یافته و «چرخش فرهنگی»‌‌ای که وی در مارکسیسم قرن بیستم ایجاد کرد در واقع پیشاتاریخِ شکل‌‌...

هدف از پژوهش حاضر، سنجش ارتباط مهارت­های تفکر انتقادی فسیونه و فرایندهای ساخت معنا در ذهن با تکیه بر نظریۀ آمیختگی مفهومی فوکونیه و ترنر است. هدف از انتخاب این دو الگو و تلاش برای ایجاد پیوند میان آن­ها بررسی مهارت­های تفکر انتقادی با تمرکز بر ابعاد شناختی و تأثیرگذار در ساختار روایت و نیز نمایاندن پیچیدگی­های شناختی و ذهنی پنهان در سطوح مختلف روایت­ها و شخصیت­های داستانی برای رسیدن به درکی ژرف...