مغرب اسلامی در اثر فروپاشی دولت ادریسیان، دچار عدم تمرکز سیاسی و منازعه قبایل بربر بر سر قدرت بود. در چنین شرایطی شکل­گیری جنبش اجتماعی مرابطون، موجب تداوم قدرت مسلمانان در شمال آفریقا و اندلس شد. با نظر به اهمیتِ جنبش اجتماعی مرابطون، بررسی منطق حاکم بر این جنبش پرسش اصلی این مقاله است. چارچوب نظری مقاله در بازشناسی منطق این جنبش «نظریه بسیج منابع» است. بر اساس این نظریه رهبران جنبش مرابطی از ن...

پس از معرفی شیوه تولید آسیایی توسط مارکس، مسئله تغییرات سیاسی ـ اجتماعی در این جوامع ذهن شرق شناسان مارکسیست را به خود جلب کرد. مارکس خود تنها راه تغییر در این کشورها را ورود عناصر سرمایه داری از بیرون می دانست. این مسئله تا کنون حل نشده و تغییر به واسطه نیروهای بیرونی به یکی از کانون های مهم توجه منتقدین نظریه هایی همچون شیوه تولیدآسیایی و استبداد شرقی تبدیل شده است. جنبش های اجتماعی یکی از اص...

مطالعۀ جامعه شناختی تأثیر دیدگاه ها و مواضع عالمان شیعه بر شیوه های مردم سالارانۀ ادارۀ جامعه، نسبت به کاوش کلامی در رابطۀ دین اسلام و دموکراسی، امتیازاتی دارد. مطالعۀ جامعه شناختی این تأثیر را می توان با تبیین جنبش های نیمۀ اول سدۀ بیست میلادی در ایران آغاز کرد. مناسب ترین رویکرد پژوهشی برای بررسی این موضوع، تحلیل تطبیقی- تاریخی در حوزۀ راهبردی جامعه شناسی تاریخی تحلیلی است و سه جنبش گذار در س...

رسانه‌های ارتباط‌جمعی، شبکه‌های تلویزیونی و ماهواره‌ای، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی اینترنتی یا رسانه‌های اجتماعی در جنبش‌های اجتماعی نوین کشورهای جهان نقش فراوانی داشته‌اند. یکی از این کشورها مجمع‌الجزایر بحرین است که در سال 2011 تحت تأثیر فعالیت‌های جوانان در فضای اینترنت شاهد تظاهرات و جنبش‌هایی بوده است. جوانان بحرینی هم‌زمان با پیروزی انقلاب‌های تونس و مصر و تحولات لیبی، مردم را از طریق شبک...

تاریخ معاصر ایران مشحون از نهضت‏ها و جنبش‏های اجتماعی خرد و کلان بوده است. این نهضت‏ها به‏ندرت از دیدگاه نظریه‏های جنبش اجتماعی مورد تحلیل قرار گرفته است. نهضت جنگل که 9 سال پس از امضای فرمان مشروطه در سال 1294 ش آغاز گردید، از اولین حرکت‏های ملت ایران در پاسخ به عدم تحقق آرمان‏های انقلاب مشروطه بود. در این تحقیق با مروری بر نظریه‏های جنبش اجتماعی، نظریه زاهد برگزیده شد که تناسب بیشتری با فضای ...

وقوع جنبش های اجتماعی در مصر و چند کشور دیگر در خاورمیانه و شمال آفریقا، آخرین و جدیدترین موج از جنبش ها محسوب می شود. وقوع غیر منتظره و اثرهای سرایتی آنها در منطقه، توجه تحلیل گران را به این موج از تحولات جلب کرد. در این پژوهش، نویسندگان درصددند با نگاهی متفاوت به موضوع، ویژگی ها و ماهیت جنبش اجتماعی انقلابی و سقوط رژیم اقتدارگرای مصر را در چارچوب نظریه های متأخر و نیز الگوی نظری جان فوران (تو...

طرح مسأله: هدف این مقاله ارزیابی تغییر چشم اندازهای رفاه اجتماعی با ظهور جنبش های اجتماعی جدید می باشد. سوال اصلی پژوهش این است که آیا پیدایش جنبش های جدید به معنای فراموشی مبارزه برای رفاه و سیاست اجتماعی می باشد؟ روش: پژوهش حاضر برای ارزیابی رابطه جنبش های اجتماعی جدید و مقولات رفاه و سیاست اجتماعی، روش های مطالعه اسنادی و استدلال تحلیلی را به کار می برد. این مقاله با طرح دیدگاه های تبیینی در...