یکی از مهم‌ترین مباحث مطرح در جامعه فکری مسلمانان ربط و نسبت افعال ارادی انسان با نظام افعال الهی است؛ به‌گونه‌ای‌که هر کدام از جریان‌های فکری در قبال آن موضع گرفته‌اند. به‌طور‌کلی در این مسئله چهار نظریه مطرح است: نظریه جبر مطلق، نظریه تفویض مطلق؛ نظریه کسب و نظریه «أمرٌ بین أمرین». سه نظریه نخست به اهل سنت مربوط است و نظریه اخیر ویژۀ پیروان اهل‌بیت پیامبر9(ص) می‌باشد. مشکل سه نظریه نخست آن است...

هدف این نوشتار بررسی برهان اصلی دنیل دنت در توضیح و توجیه سازگاری پدیده های نفسانی و به طور مشخص، اراده آزاد انسان با دیدگاه طبیعت گرایی هستی شناسانه (فیزیکالیسم) است. مقاله با صورت بندی این برهان شروع می شود. سپس طبیعت گرایی و نظریه تحول به عنوان پیش زمینه اندیشه دنت شرح داده می شوند. دنت، با تفسیری خاص از جبر علی بر مبنای طراحی موجودات (در قالب نظریه تحول) در تلاش است مقدمات برهان خود را توضی...

بزرگ ترین دشواری اختیار، تردید و اضطراب ماست، اما آفتِ بزرگِ جبر، بی مسؤولیتی است. مولانا با جمعِ اختیار و جبر، نظریه ای را بنیان می نهد که خود آن را جبّاری می نامد. معنیِ جبّاری نزد مولانا، پذیرش جبر است از منظرِ روان شناختی و قبول اختیار از نظرگاه جامعه شناختی؛ نزد خود بپذیر که هر آن چه رخ داده باید می بوده و بدین سان نه از خود متنفّر باش، نه از دیگری. لیکن هم مسؤولیتِ رفتارِخود را آگاهانه بپذیر و هم م...

اهمیت، تاثیر و راه گشایی قضیه گلدی در جبر به ویژه در نظریه حلقه ها فراوان بوده است و به طور قطع انجام پژوهش های بسیاری در جبر و دست یابی به نتایج مهم در این زمینه را باید مدیون قضیه گلدی دانست. در این مقاله می کوشیم زمینه های پیدایش قضیه گلدی و مفاهیمی را که در اثبات آن به کار رفته است، آشکار سازیم.

مقاله حاضر سعی بر آن دارد تا نظریه جبر زبانی سپیر - ورف را در سایه اصطلاحات و ضرب المثلهای فارسی و انگلیسی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. از آنجائیکه اصطلاحات و ضرب المثلها ریشه در فرهنگ یک کشور دارد و می توانند بیانگر تفکر یک کشور باشند، از اینرو اصطلاحات و ضرب المثلهای فارسی و انگلیسی مربوط به حیوانات از منابع موثق جمع آوری شده سپس از سخنگویان بومی دو زبان خواسته شد تا بار معنایی اصطلاحات و ضرب...

بررسی تطبیقی مسأله جبر در تفسیر کبیر فخر رازی و تفسیر المیزان علامه طباطبایی جبر و اختیار یکی از قدیمی ترین مباحث کلامی در عالم اسلام است که تفکر و تدبر در آیات قرآنی سبب طرح آن گردید. متکلمان و مفسران اسلامی در تفسیر این گونه آیات به دو دسته جبری و قدری تقسیم شدند. فخررازی که از مهم ترین مفسران و متکلمان اشعری است سعی بسیاری در اثبات نظریه جبر و برهانی نمودن آن می نماید. نظریه او در این زمینه ...

در این مقاله نقش محوری رابطه «کل-جزء» در ریاضیات با ارائه مثالهایی از جبر، هندسه، آنالیز تابعی، منطق، توپولوژی و نظریه رسته ها و در تجزیه و تحلیل آن مثالها آشکار می شود.

مقاله حاضر سعی بر آن دارد تا نظریه جبر زبانی سپیر - ورف را در سایه اصطلاحات و ضرب المثلهای فارسی و انگلیسی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. از آنجائیکه اصطلاحات و ضرب المثلها ریشه در فرهنگ یک کشور دارد و می توانند بیانگر تفکر یک کشور باشند، از اینرو اصطلاحات و ضرب المثلهای فارسی و انگلیسی مربوط به حیوانات از منابع موثق جمع آوری شده سپس از سخنگویان بومی دو زبان خواسته شد تا بار معنایی اصطلاحات و ضرب...