اندیشمندان مسلمان در عرصه حکمت عملی، نظریه هایی برای تبیین و تفسیر پدیده های فرهنگی، مطرح نموده اند که قابلیت و ظرفیت فراوانی برای به کار گیری در عرصه علوم اجتماعی دارد. مسکویه اندیشمند ایرانی قرن چهارم و پنجم قمری، از جمله فیلسوفانی است که با رویکردی اخلاقی به بررسی معنا، رذایل، فضایل و ارزش های اخلاقی، سنن و تاثیر آن بر کنش متقابل پرداخته است. در این مقاله با روش تحلیلی به دنبال استخراج و تدو...

ابن خلدون از جمله دانشمندان مسلمانی بود که با بینش وسیع و تجارب ارزنده پایه های علم جامعه شناسی را پی ریزی نمود. در این تحقیق ضمن معرفی شخصیت علمی ابن خلدون به بنیان های فکری او در حوزه مباحث اجتماعی پرداخته می شود. دیدگاه ابن خلدون نسبت به رویدادهای تاریخی و علم تاریخ، تحول اجتماعات، مسیر ادواری دولت ها، نظریه دولت، انواع اجتماع، آراء اقتصادی و مفهوم عصبیت مورد بررسی و مطالعه قرار می گیرد. از ...

شاخه های مختلف علمی موضوعات مورد مطالعۀ خود را به انواع تقسیم میکنند. نظریات علمی، در هر شاخه علمی، دربارۀ انواع متعلق به آن شاخه طرح میشوند. با این حال بسیار سخت است که بتوان شرایط لازم و کافی را برای متعلق بودن به یک نوع معین کرد. به چه انواعی، طبیعی گفته میشود؟ فرض دانشمندان این است که این تقسیمات در طبیعت کشف (و نه اختراع) میشوند. آیا این فرض دانشمندان درست است؟ اگر انواع طبیعی وجود د...

آموزه منطق گرایی عبارت است از فروکاستن مفاهیم و قضایای ریاضی به مفاهیم و قضایای منطقی. این آموزه که یکی از مکاتب مهم فلسفه ریاضی است، را نخستین بار برنارد بولتزانو صورت بندی کرد و سپس گوتلپ فرگه سعی کرد با ارائه نسخه جدیدی از منطق آن را ادامه دهد. درنهایت این آموزه را به صورت پروژه ای، برتراند راسل و آلفرد نورث وایتهد عملی کردند. در این مقاله نخست تلاش خواهم کرد چگونگی تحول و تکوین این پروژه را...

نظریه ی بازی ها نظریه ای ریاضی برای طراحی، تحلیل و تبیین موقعیت های تعارض آمیز است که در آن بازیکنان درگیر، بر اساس قواعدی در معرض انتخاب های گوناگون قرار دارند. نظریه ی بازی ها ابزاری مطالعاتی برای استفاده در سطوح مختلف تحلیل، از راهبرد های اقتصادی، سیاسی و نظامی دولتها گرفته تا روابط گروهی و فردی است. با به کارگیری این نظریه می توان به بررسی رفتار منطقی بازیکنان پرداخت و استراتژی های مورد است...

در تذکره ها، کتاب های تاریخ ادبیات، فهرست ها و سایر مراجع به دلیل گستردگی و پراکندگی موضوعی، گاه مطالبی نقل می شود که نمی توان به درستی همه ی آن ها اطمینان داشت؛ یکی از آن موارد، انتساب آثار نسبتاً زیادی به ده نامه هاست. این وضعیت گاه نیز حاصل پیش داوری های غیر تحقیقی و اعتماد بدون مراجعه به اصل آثار است که برخی محققان مرتکب شده اند و به اندک نشانه ای مانند شباهت نام یا اشاره ی صرفاً واژگانی و نه...

یکی از مسائل مهمی که هم دین و هم علم از آن بحث نمودند، نحوه خلقت نخستین انسان و نسل آن می باشد. اثبات عدم تضاد میان دین اسلام و نظر علم در این مساله، قطعا در ترویج دین مبین اسلام موثر است که این عمده ترین هدف این تحقیق می باشد. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی تلاش می نماید تا نظریه داروین در خصوص آفرینش انسان را بر اساس دیدگاه مفسر و فیلسوف بزرگ جهان اسلام، علامه طباطبائی در المیزان مورد بررسی...