نظام وقف در میان مسلمانان به سبب تأکید فراوان قرآن، سنت نبوی6 و تشویق ائمه اطهار7 گسترش چشم­گیری داشت. وسعت روند بیمارستان سازی در سراسر قلمرو اسلامی از اندلس در غرب تا ماوراءالنهر و هند در شرق اسلامی، نشان دهنده اهتمام خاص و ویژه تمدن اسلامی به امور پزشکی و درمانی جامعه است. در ابتدا بودجه و هزینه­های مصرفی بیمارستان­های اسلامی به وسیله بانی و یا حاکم سازنده بنا تأمین می­شد اما خیلی زود مسلمان...

با وجود اهمیت نهاد وقف در اقتصاد اسلامی و به‌رغم سابقۀ درخشان آن در تمدن قدیم اسلامی، امروزه این نهاد از منظر کارآمدی، سازمانی و مکتبی با چالش‌هایی مواجه است. مسئولان این نهاد برای حل این چالش‌ها به دنبال «طرح نظام جامع تحول اقتصادی وقف» هستند؛ اما هنوز موضوع «اقتصاد وقف» و اجزا و ابعادش به شکل علمی و دانشگاهی در دسترس حتی دست‌اندرکاران این نهاد نیست تا با شیوه‌ای علمی مسئله‌یابی کنند و به حل م...

نظام های رفاهی در جوامع پیشرفته، پس از پشت سر گذاشتن مراحل تکامل خود، اکنون در مرحله ای تازه به سر می برند که از آن به عنوان دوران پست مدرن نظام های رفاهی یاد می شود. این دوران، با داشتن مؤلفه های ویژۀ که برآمده از کاستی های نظام های مدرن رفاهی است، چشم انداز جدیدی از رفاه اجتماعی را در برابر دولت ها نمایان می کند. نظام رفاهیِ پست مدرن به تدوین اصولی می پردازد که تأمین کنندۀ اصل تعهد به رهایی، ا...

وقف، یک عمل خیرخواهانه ی فطری است و رواج آن با تولّد اولین جوامع و تمدن ها آغاز شد. شارع مقدس اسلام نیز این تأسیس بشر را امضاء و البته تعریف جدیدی از آن ارائه نموده است. پیامبر اسلام در جهت توصیه برای وقف، به اصحابشان فرمودند: "حَبَّسَ الأصلْ و سبّل الثمره". این کلام نبوی، مبنای اصلی شناخت ماهیت و تعریف وقف نزد همه ی فقها قرار گرفته است. نگارنده در طی این تحقیق باعنوان بررسی فقهی – حقوقی وقف با نگاهی...

نهاد خیرخواه وقف به رغم سابقه درخشانش در تمدن قدیم اسلامی، امروزه از دید کارآمدی، سازمانی و مکتبی با چالش هایی روبه رو است؛ این در حالی است که می توان با بررسی بُعدهای گوناگون نهاد وقف به طور نظام مند و در چارچوب دینی معتبر و مبتنی بر دلایل نقلی، عقلی، علمی و تجربی و با استفاده از اطلاعات حاصله از اقتصاد بخش سوم و اقتصاد دهش این چالش ها را حل کرده و راه جدیدی برای نظام اقتصادی اسلامی در کشورهای ...

وقف از مختصات نظام حقوقی و اقتصادی اسلام است که در ارتقاء فرهنگ و توسعه همه جانبه جوامع نقش قابل ملاحظه‌ای در طول تاریخ داشته است. در عصر حاضر با توجه به پیچیدگی و گسترش سطح زندگی و تغییر در نوع نگرش افراد این سئوال مطرح می‌شود که آیا توسعه مفهوم مال موقوف به مال اعتباری که در ضمن دارائی‌های غیرفیزیکی تجلی می‌یابد از منظر فقهی امکان‌پذیر است. فرضیه این تحقیق عدم جواز وقف ارزش مالی از منظر فقه و...

وقف با تاریخچه‌ای کهن، سنت حسنه اسلامی است که یکی از راهبردهای اساسی استفاده از آن، پیوند دادن آن با نظام علمی کشور است. در شرایط کنونی با توجه به سیاست‌گذاری تمرکزگرای حاکم، نظام آموزشی با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو شده است. وقف به ‌عنوان نهادی مردمی می‌تواند یکی از ظرفیت‌های اساسی برای اصلاح آن باشد. هدف این پژوهش کشف راهکارهایی وقف‌بنیان برای توسعه نظام علمی کشور است. روش گردآوری داده‌ها، کتابخ...

نهاد وقف در اسلام عبارت است از اختصاص و یا انتقال تمامی یا بخشی از اموال و املاک شخصی به افراد خاص و در جهت انجام اقداماتی که عمدتاً عام المنفعه هستند. نمونۀ عینی و مهم این موضوع که تحقیق حاضر نیز به بررسی آن پرداخته است، میدان نقش جهان اصفهان می باشد. شاه عباس اول ( 1035- 996 ه.ق ) بعد از ساخت آن، رقباتی را به منظور حفظ و صیانت از آن، وقف نمود. وقفنامه های میدان نقش جهان در طول تاریخ در ادوار م...

ازآنجایی‌که وقف نوعی سرمایه‌گذاری برای برطرف نمودن نیازهای مادی و معنوی مردم است ازلحاظ اجتماعی یک‌نهاد کلان اجتماعی محسوب می‌شود لذا مطالعه در این حوزه حائز اهمیت است. با تهاجم  مغولان به ایران در (616 ه ق)، بسیاری از آثار وقفی تخریب شد. بعد از دوران گذار اولیه، بهبود شرایط اجتماعی و گرایش حاکمان مغول به اسلام، اهتمام به نهاد وقف از سوی حاکمان و مردم بیش از پیش فزونی یافت. این پژوهش با هدف شنا...

تولیت‏ یکی ازعناوینی است که در باب وقف و ارث بحث شده است. به حق سرپرستی و مدیریت مال وقفی تولیت می گویند. متولی، مدیر وقف می‏باشد و مسولیت حفظ و نگهداری، تعمیر، مرمت و تلاش در جهت ازدیاد درآمد موقوفه را عهده دار است. متولی پس از این که قبول تولیت نمود مجاز به رد این مسوولیت نبوده و هم چون امینی دلسوز باید به وظایف محوله بپردازد. چنانچه واقف مسأله سرپرستی وقف را مطلق بگذارد و شرط نکند که سرپرستی...