ازخورد یا (فیدبک) که در بسیاری از علوم فیزیکی و اجتماعی مفهوم زیربنائی داشته و از جایگاه ویژه ای برخوردار است، در فرآیند بازیابی اطلاعات نیز عنصری بسیار اساسی در تسهیل ارتباط بین استفاده کنندگان و نظام های بازیابی اطلاعات محسوب می گردد. این مقاله ضمن ارائه تصویری کلی از دو مقوله بازخورد و بازیابی اطلاعات در وجوه مختلف، به منظور تبیین نقش بازخورد در بازیابی اطلاعات2 به بحث پیرامون الگوها و دیدگا...

ارزیابی نظامهای بازیابی اطلاعات یکی از چالشهای بزرگ متخصصان علم اطلاعات است چون تعیین کارآیی یک نظام به قضاوت در مورد ربط مدارک ارائه شده با نیاز اطلاعاتی کاربر بستگی دارد و این موضوع دارای پیچیدگی های خاصی است. از طرفی نظامهای بازیابی وبی، بسیار متفاوت تر از نظامهای بازیابی سنتی هستند. در محیط وب نیز با نظامها با مجموعه های رتبه بندی شده و نظامها با مجمو عه های رتبه بندی نشده مواجه هستیم که هر...

فرایند شناخت کاربر به عنوان جستجوگر اطلاعات در یک نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات، می‌تواند تأثیر زیادی بر ارزیابی او از ربط داشته باشد. مقاله حاضر پس از بیان شرحی مختصر از روانشناسی شناختی و  ربط و ارزیابی آن، حوزه‌های شناختی کاربر را که بر ارزیابی ربط تأثیرگذار هستند، بررسی می‌نماید. این حوزه‌ها «ادراک»، «توجه» و «قضاوت» را در بر می‌گیرد. این مقاله علاوه بر اینکه می‌تواند مبنای تحقیقات ع...

رفتار اطلاعاتی، از جمله مهم‌ترین زمینه‌های پژوهشی در رشتة اطلاع‌رسانی است و می‌تواند به عنوان عاملی اثرگذار در فرایند طراحی، توسعه و ارزیابی نظامهای بازیابی اطلاعات مورد توجه قرار گیرد. هر چند در گفتمان کلاسیک اطلاع‌رسانی، به پیوند این دو موضوع کمتر پرداخته شده است، اما در سالهای اخیر و تحت تأثیر ارتباط بیشتر رشتة اطلاع‌رسانی با دیگر رشته‌های مرتبط، این پیوند مورد شناسایی و توجه بیشتر ق...

این نوشتار با نگاهی گذرا به سیر تکاملی نظامهای بازیابی اطلاعات و ارزیابی آنها، انواع ارزیابی در این نظامها را از هم تفکیک و  به طور مفصل‎تر دربارة رویکردهای موجود در ارزیابی عملکرد نظامهای بازیابی، بحث کرده است. با نقد هرکدام، مدلی ترکیبی با رویکردی نظری - تصمیمی از «وانگ و فورگیونه» را معرفی می‌کند و در پایان نتایج و پیشنهادهای خود را ارائه ...

ارائة مدل تعامل بین سه زبان کاربر، مؤلف و نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات، شناخت بهتر فضای مفاهمه در نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات را مقدور می‌سازد. با تنظیم عناصر این مدل، عملکرد بهینة نظام را در راستای هدفهای تعیین شده، می‌توان تأمین کرد و اصطلاحنامه به عنوان زبان نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات، یکی از عناصر مدل یاد شده خواهد بود. در تدوین اصطلاحنامه، ایجاد یک ساختار سلسله مراتبی از مفاهیم،...

بازیابی اطلاعاتِ مدارک در نظامهای نمایه سازی همارا  و کامپیوتری, مستلزم آن است که مفاهیم حوزه های فعالیت به درستی شناخته شوند و ذخیره اطلاعات و نمایه سازی مدارک به شیوه کامپیوتری, به زبان ارتباطی واحد یعنی مجموعه اصطلاحات نظام یافته متکی باشد. در این مرحله, تثبیت اصطلاحات و مفاهیم علمی – فنی و یافتن معادلهای فارسی برای واژه های خارجی, تدوین واژه هاو اصطلاحنامه های گوناگون فارسی بمنظور آموزش و گس...

بررسی فنی نرم افزارهای مختلف کتابخانه ای نشان می دهد که سرویس بازیابی اطلاعات در این نرم افزارها به صورت بهینه طراحی و پیاده سازی نشده اند. هدف پژوهش حاضر این بوده است که یک سیستم بازیابی اطلاعات بهینه را تعریف کند، راهنمایی برای طراحان سیستم های بازیابی اطلاعات ، محققان و دانش پژوهان این سیستم ها را ارائه دهد و ارزیابی سیستم های بازیابی اطلاعات را ممکن سازد. در این مقاله به موضوعات زیر پرداخته...