از سنایی شاعر دوران ساز و پرآوازه قرن ششم علاوه بر اشعار او آثاری به نثر باقی مانده که محدود به چند نامه است و استاد نذیر احمد آنها را جمع آوری کرده و نام مکاتیب سنایی را بر آنها گذاشته است.نگارنده در این مقاله به تحلیل ساختار و سبک این مکاتیب پرداخته و اهمیت آن را در سیر تکاملی نثر فارسی نشان داده است. نتیجه تحقیق نشان می دهد که نثر این کتاب بینابین و در واقع نمونه ای است از نثر منشآت و ترسّل...

نثر فارسی، به عنوان قالبی برای بیان اندیشه، در طول تاریخ هزار ساله خویش دوره های مختلفی را پشت سرگذاشته و جنبه های گوناگون معنوی و لفظی را تجربه نموده است. یکی از گونه های دلاویز نثر فارسی  نوشته های عارفانه است. اگر آثار داستانی عرفانی را که مربوط به حوزه نثر روایی است، جدا کنیم، در حوزه نثرهای غیر روایی عرفانی، با مطالب متعددی  از قبیل ترسلات، خطابه ها، مجالس، گونه های تعلیمی، کوته نوشته ها، ...

التوسل الی الترسل مجموعه ای است از منشآت بهاءالدین محمد بن موید بغدادی منشی علاءالدین تکش خوارزمشاه. اهمیت این کتاب از آن جهت است که نمونه خوبی از تقلید از نثر ابوالمعالی نویسنده کلیله و دمنه است و از حیث پختگی انشاء سر مشق کاتبان بعد از خود بوده است. این کتاب علاوه بر اینکه نمونه کاملی است از بهترین نثر فنی و درباری قرن ششم یکی از منابع مهم تاریخی درباره اواخر دوره خوارزمشاهیان و معاصرین آنها ...

نثر فارسی، به عنوان قالبی برای بیان اندیشه، در طول تاریخ هزار ساله خویش دوره‌های مختلفی را پشت سرگذاشته و جنبه های گوناگون معنوی و لفظی را تجربه نموده است. یکی از گونه‌های دلاویز نثر فارسی  نوشته های عارفانه است. اگر آثار داستانی عرفانی را که مربوط به حوزه نثر روایی است، جدا کنیم، در حوزه نثرهای غیر روایی عرفانی، با مطالب متعددی  از قبیل ترسلات، خطابه‌ها، مجالس، گونه‌های تعلیمی، کوته نوشته‌ها، ...

مهم‌ترین تحریر فارسی کتاب سندبادنامه از کاتبی خوش‌ذوق به نام محمد بن علی ظهیری سمرقندی است که در فاصلۀ کوتاهی پس از ترجمه نصرالله منشی از کلیله‌ودمنه و به سبک و سیاق نثر آن نوشته شده است. اثرات نثر منشیانه و ترسلات دیوانی و درباری در این کتاب مشهود است. از سندبادنامه دو تصحیح علمی موجود است؛ یکی تصحیح احمد آتش در ترکیه و دیگری تصحیح کمال‌الدینی که در ایران منتشر شده ا...

از سنایی شاعر دوران ساز و پرآوازه قرن ششم علاوه بر اشعار او آثاری به نثر باقی مانده که محدود به چند نامه است و استاد نذیر احمد آنها را جمع‌آوری کرده و نام مکاتیب سنایی را بر آنها گذاشته است.نگارنده در این مقاله به تحلیل ساختار و سبک این مکاتیب پرداخته و اهمیت آن را در سیر تکاملی نثر فارسی نشان داده است. نتیجه تحقیق نشان می‌دهد که نثر این کتاب بینابین و در واقع نمونه‌ای است از نثر منشآت و ترسّلات...

هنر دبیری و نویسندگی میراث فرهنگ غنی و کهنی است که از ایران باستان سرچشمه گرفته است و با ورود اسلام به ایران و پیوند فرهنگ ایرانی- اسلامی غنای خاصی یافته است. آثار نویسندگان بزرگ ادب فارسی بر مبنای اصول و مبانی، شکل گرفته است که این اصول و مبانی را می توان نظریه دبیری فارسی دانست. نویسندگان و دبیران فرهیخته زبان فارسی برای تأثیرگذاری بیشتر بر خواننده ارائه سخن را بر اساس اصول و مبانی خاصی طرّاح...

طبیعی ترین نثر موجود در هر زبان متعلّق به قدیمی ترین دوره ای است که زبان گفتار، خود به خود و در یک روال طبیعی، از بافت شفاهی به بافت مکتوب تبدیل شده است. در فرهنگ ایرانی، نثر مرسل به عنوان قدیمی ترین گونه نوشتاری از زبان فارسی دری، طبیعی ترین نوع نثری است که بر جای مانده است. پس از آن نثر موزون پا به عرصه وجود گذاشته که ساختار آن از همه امکانات موجود در نثر مرسل تشکیل شده و تنها، عنصر موسیقی با ...

پس از گزینش نثرهایی از آثار نویسندگان برجسته ی معاصر چون زرین کوب ، یوسفی،اسلامی ندوش ، مسکوب ، نفیسی و شریعتی ، هر یک از این آثار از جهات علوم بدیعی ، بیانی و معانی مورد بررسی قرار گرفت . در گزینش نثرها ملاک نثرهایی است که با رویکرد ادبی نگاشته شده اند . پس از بررسی آثار از سه جنبه ی ذکر شده و یافتن صنایع و شگردهای ادبی در آن ها سعی بر آن شده است دلایل تأثیر گذاری هر یک از این شگردها تا حدی مو...