این مقاله با هدف تبیین دشواری و پیچیدگی‌های نشر اولین روزنامۀ تاجیکی، بخارای شریف، و نیز تحلیل و بررسی مطالب مندرج در آن به نگارش درآمده است. ابتدای قرن بیست دوران تحولات، جنبش‌ها و انقلاب‌ها بود. در این دوره، انقلاب اول روس، انقلاب‌های مشروطیت در ایران و ترکیه، و حرکت ملی آزادی‌خواهان در کشورهای دیگر بر افکار و اندیشۀ نوجویان بخارا نیز تأثیر گذاشت و بحث و مناظرۀ نوخواهان و محافظه‌کارا...

حکمت در عرفان اسلامی بخصوص تا قرن چهارم باتوجه به سابق? آن در قرآن وحدیث مثبت ودرسده های بعدی عمدتا با توجه به اشتراک معنایی آن با فلسفه منفی ارزیابی شده است. دربار? حکمت تعریف جامع و واحد میان عرفا وصوفیان وجود نداشته و بیشترتعاریف آنان ناظر به غایات، اسباب ویا فضیلت حکمت بوده یا به ویژگی های حکیم پرداخته است.در رسال? حاضرابتدا مفهوم حکمت و ویژگی های حکیم درعرفان اسلامی، با توجه به نسبت آن با ...

علیمحمد حکیم یکی از نویسندگان عصر ناصرالدین شاه است که قطعاً تا سال 1293 ه.ق در قید حیات بوده است. اثر وی شکرستان نام دارد که در اقدم نسخ شامل 20 حکایت و در نسخ دیگر دارای حکایات بیشتری (تا 31 حکایت) است. وی این اثر را به تقلید از گلستان سعدی نگاشته و به اعتضادالدوله میرزا محمدمهدی خان داماد ناصرالدین شاه و حاکم قم و ساوه تقدیم کرده است. در این پژوهش تلاش شده است با استفاده از 4 نسخه قدیمی تر ای...

در منابع ادبی و تاریخی، سلسله القاب و عنوان های افتخاری برای استاد رودکی استفاده شده است. یکی از این القاب و عناوین «حکیم» است که این مقاله در پی بررسی و صحت و سقم این عنوان نسبت به رودکی است. سعید نفیسی با استناد به سخن مؤلفان نزدیک به رودکی و اینکه در قرن چهارم معمول نبوده است لقب «حکیم» را برای شعرا به کار ببرند، کاربرد این لقب را برای رودکی نادرست می داند؛ حال آنکه منابعی همچون کلمات الشعرا...

حکمت در سراسر جهان و در میان همه ی اقوام و نژادها همواره مورد ستایش بوده است. در کتاب مقدس که بازتاب حدود 1500 سال (از زمان حضرت موسی تا پایان سده ی نخست میلادی) دگرگونی فرهنگی یهودیان است، حکمت در معانی و مصادیق گوناگون به کار رفته است. این نوشته به بررسی حکمت در66 کتاب و رساله مندرج در عهدین و تبیین تحولات حکمت، به خصوص تناقض معنایی آن در نامه های پولس می پردازد. تعامل این حکمت با دین در کت...

0

وجود انسان شاهکار خلقت است و جهانی بزرگ تر و عجیب تر از خود آدمی وجود ندارد، انسان که اشرف مخلوقات و علت غایی موجودات است، جمیع تمام صفات الهی ودارای مقام خلیفت‎الهی است. این انسان کامل که در مکاتب و فرهنگ های گوناگون با تصاویر مختلفی جلوه‎گر است، یک نمونه و الگو برای سایر انسان‎هاست. با شناخت ابعاد شخصیت انسان کامل می‎توان او را آرمانی تربیتی برای پرورش انسان‎های دیگر قرار داد. در این پژوهش ...

ترمذ همواره در طول تاریخ، خاستگاه بسیاری از بزرگان دین و عالمان و عارفان سترگ بوده است؛ چنان که حافظ ابرو آن را «مدینهالرّجال» خوانده است. ازجملۀ بزرگان این شهر می توان به شخصیت های زیر اشاره کرد: ابوبکر ورّاق ترمذی، از مشایخ صوفیه؛ سیدبرهان الدین ترمذی؛ ابوعیسی محمدبن عیسی ترمذی، مؤلف کتاب الجامع الصحیح، از صحاح ستّۀ اهل سنت؛ ابوجعفر محمدبن احمدبن نصر ترمذی، فقیه شافعی؛ و سرانجام، حکیم مورد نظر م...

کیش گنوسی یک آیین کهن است که اصول آن با آیین های مانوی، افلاطونی و نوافلاطونی نقاط اشتراک بسیاری دارد. حکیم ترمذی یکی از عرفای سده سوم هجری است که نماینده حکمای مشرق و بنیانگذار آراء ابن عربی است.مقایسهآراء حکیم ترمذی با اصول کیش های یادشده به شیوه توصیفی-تحلیلی حاکی از تأثیرگذاری آیین های یاد شده بر دیدگاه های او به دلیل خاستگاه مشترک آن هاست و رشته پیوسته ادیان و آیین های بشری را به اثبات می ...

شیخ اشراق، حکیم سهروردی در مقابل دو نظریّۀ رایج ترِ «انطباع» و «خروج شعاع» در زمینۀ کیفیّت اِبصار، به نظریّۀ سومی قائل شد که بر اساس آن، در هنگام اِبصار، نَفْس آدمی علمِ حضوری اشراقی به خود اشیای دیدنی پیدا می کند، نه آنکه صرفاً از رهگذر صورت های ادراکی آنها را ادراک کند. صدرالمتألّهین نظریّۀ سهروردی را مبتلا به اشکال دید و به نقد دیدگاه او پرداخت. نقدهای وی در اسفار، در قالب چهار اشکال ارائه شده است. حکیم...